یك نویسنده و پژوهشگر:
كسی كه درگیر تجربه جزئی خودش است نمی تواند كلیت جنگ را درك كند
احمد شاكری با اشاره به وجود تقابل بین دو جریان شبه روشنفكر و گروه ادبی متعهد اظهار داشت: در این تقابل آن گونه ای كه در خط مقدم و نقطه پیشانی این تهاجم است ادبیات دفاع مقدس است.
به گزارش بلک بلاگ به نقل از مهر، احمد شاکری پژوهشگر و نویسنده حوزه ادبیات دفاع مقدس و استاد دانشگاه در اولین روز از هفته دفاع مقدس و همزمان با چهلمین سالگرد آغاز دفاع مقدس در بررسی تحلیلی ادبیات داستانی ضد جنگ از سلسله برنامه های «در سنگر ادب و هنر» اظهار داشت: در هفته دفاع مقدس و چهلمین سالگرد آغاز دفاع مقدس هستیم بعنوان واقعه ای که ۸ سال از تاریخ بعد از انقلاب اسلامی را به خود اختصاص داد.
این پژوهشگر و نویسنده با تاکید بر اهمیت و جایگاه عرصه فرهنگی، هنری و ادبیات آن در ادامه تصریح کرد: در ابتدا باید این سوال پرسیده شود چرا هنر، چرا ادبیات، چرا ادبیات داستانی و چرا ادبیات داستانی دفاع مقدس.
شاکری با اشاره به اینکه در حوزه هنر و اهمیت و جایگاه آن در نظام کلی فرهنگی بعد از پیروزی انقلاب مطالب و نکات مختلفی مطرح گردیده است، اضافه کرد: منظرگاهی که مقام معظم رهبری دارند که در بیانات و تقریظ های ایشان و در جلسات با هنرمندان اهل ادب مشهود است این است که هیچ اندیشه ای ماندگار نمی گردد مگر آنکه در چارچوب هنر در آید پس جایگاه هنر جایگاه ممتازی است هم برای تثبیت فرهنگ و هم برای ورود و تخریب شبه فرهنگ ها در تهاجم فرهنگی.
وی با اشاره به اینکه از میان قالب های هنری قالب های ادبیات و خاصه ادبیات داستانی هم جایگاه ممتازی دارند، در ادامه اشاره کرد: شاهد این مدعا، آمارهایی است که نهاد کتابخانه عمومی کشور ارائه می دهند و میزان مخاطبان کتاب است که کتاب را برای مطالعه به امانت می گیرند و حتی تعدد کتابهای انتشار یافته و میزان تیراژ آثار در حوزه کتاب و کتابخوانی است که در همه این موارد ادبیات داستانی در صدر لیست ها قرار دارند.
این عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اینکه این تنها جایگاه ادبیات داستانی فارسی نیست بلکه در دنیا هم نمونه آثار داستانی تولید شده جایگاه ویژه ای دارد، اضافه کرد: اما در عرصه ادبیات داستانی، ادبیات داستانی دفاع مقدس خاصیت ممتازی دارد.
شاکری با اشاره به اینکه در حوزه ادبیات داستانی در گونه های مختلف و در دوره بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نویسندگان مختلفی وارد این عرصه شده اند، اظهار داشت: در این راستا آثار مختلفی تولید، جشنواره های مختلفی برگزار و آثار را به دقت بررسی و گزینش کردند با این وجود ادبیات داستانی دفاع مقدس و یا به تعبیری ادبیات روایی دفاع مقدس ویژه است.
وی درباره دلیلهای جایگاه ویژه ادبیات داستانی دفاع مقدس اظهار داشت: از دلیلهای آن سرمایه و هزینه ای است که سیاستگذاران فرهنگی برای این گونه ها انجام داده اند و مجموعه های مختلف متولی ادبیات طی این ۴۰ سال برنامه های مختلفی را برای رونق گیری و تعمیق این نوع ادبی اجرا کرده اند و از آن حکایت می کند که این نوع (ادبیات داستانی دفاع مقدس) در هر بررسی بر انواع دیگر برتری دارد.
این پژوهشگر و نویسنده حوزه ادبیات دفاع مقدس با اشاره به اینکه از دیگر دلیلهای اهمیت این نوع ادبیات خود دفاع مقدس است، اظهار داشت: واقعاً اهمیت این مساله سایه اش را بر اهمیت انواع گونه های ادبی افکنده است دفاع مقدس واقعه ای است که قسمتی از تاریخ بعد از پیروزی انقلاب اسلامی را به خود مختص کرده است هم به لحاظ وسعت زمانی و هم به لحاظ اهمیت از نظر تعداد افرادی که مشارکت داشتند و هم به لحاظ فرهنگسازی و تبلور ارزشها که موضوع بی بدیلی است.
شاکری با اشاره به شمارگان آثاری که در این حوزه (ادبیات داستانی دفاع مقدس) انتشار یافته است، اظهار داشت: اگر خاطره نویسی هم نزدیک به ادبیات داستانی بدانیم برخی آثاری که در این عرصه تولید شده است شمارگان آنها در طول تاریخ ادبیات روایی در کشور کم نظیر و بلکه بی نظیر هستند پس یکی از مؤلفه های پرداختن به یک گونه آن است که در کدام گونه شمارگان آثار دارای فراوانی است البته در کنار شمارگان تعدد عناوین اهمیت دارد تعداد کتاب هایی که در طول سال و بلکه این ۴۰ سال انتشار یافته است اهمیت و اولویت دیگر این لزوم را ایجاب می کند.
وی با تاکید بر لزوم لطمه شناسی ادبیات داستانی دفاع مقدس تصریح کرد: دغدغه ادبیات بعد از انقلاب دغدغه ادبیات متعهد و دغدغه بازتاب و نمایش دادن ارزشهای انقلابی، دینی و معنوی بوده است آن میزانی از این ارزشها که در گونه ادبی دفاع مقدس بازتاب داده شده است بسیار بیشتر از گونه های دیگر است البته گونه های دیگری هم در کشور داریم و نویسندگانی هستند که عمق معنای انقلاب و عمق ارزشها را در چارچوب روایت شخصیت ها و اتفاقات توانسته اند نمایشی کنند و اهمیت فراوانی هم دارد.
این عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: هماره در سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ۲ جریان اصلی در مقابل هم صف آرایی کرده اند یکی ادبیات شبه روشنفکری که خودشان در ضمن جریان گونه ها، نظریه ها و مبانی مختلف شبه جریان ها و ریز جریان های مختلفی دارند و دیگری جریان ادبی متعهد و ارزشهای انقلاب اسلامی است.
شاکری اضافه کرد: در این رویارویی و تقابل مقام معظم رهبری آنرا به جنگ واقعی تعبیر کرده اند که خاکریز ظاهری ندارد اما به واقعه جنگ است، در این تقابل آن گونه ای که در خط مقدم و نقطه پیشانی این تهاجم است ادبیات دفاع مقدس است چه در بعد اثباتی و چه در بعد سلبی.
وی اشاره کرد: اگر ادبیات دفاع مقدس به توفیقی برسد بطور قطع این ادبیات پیشبرنده کلیت ادبیات متعهد در کشور است و اگر صدمه ای ببیند این لطمه متوجه تمامیت ادبیات متعهد و تمام گونه هاست از اینرو حساسیت و اهمیت درباره این ادبیات (دفاع مقدس) بیشتر است.
این پژوهشگر و نویسنده حوزه ادبیات دفاع مقدس با اشاره به اینکه محور بحث ما ادبیات ضد جنگ است، اضافه کرد: از عناوین مطرح در اینباره چیستی ادبیات ضد جنگ است اینکه آیا اساساً چنین ادبیاتی در کشور ما شکل گرفته است؟ اگر شکل گرفته چه مؤلفه ها مبانی و سیر تطور تاریخی داشته است؟
شاکری با اشاره به اینکه به نظر می آید اولویت بحث ما قابل اثبات است، اظهار داشت: به تعبیری از مهم ترین موضوعات در حوزه ادبیات داستانی معاصر صحبت می نماییم مخاطبان این جلسه باید بدانند اصطلاح سازی و اصطلاح پردازی را مجامع علمی انجام می دهند اما یک واقعیت بیرونی داریم و اینکه در حقیقت مربوط به عالم ثبوت است در عالم واقعی در حال رخ داد است.
وی افزود: از آغاز دفاع مقدس و روزهایی که ارتش بعث به کشور حمله کرد این اتفاق ادبیات متناسب با خودش را به همراه داشت به تعبیری شعرا، نویسندگان دست به قلم شدند البته در آن زمان گونه قالب و پیشرو شعر بود بعد داستان کوتاه و بعد داستان بلند و رمان. کمابیش به این واقعه واکنش نشان داده شد.
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه این اتفاقی که در کشور افتاد را باید در ظرف زمانی و ادبی و فضای ادبی در آن زمان تحلیل کرد، در ادامه تصریح کرد: ادبیات داستانی نوین در کشور از دوره مشروطه شروع شد ورود و تثبیت داستان کوتاه در ایران بر داستان بلند مقدم بود.
شاکری افزود: در ادبیات داستانی قبل از انقلاب ۲ جریان عمده ادبیات چپ و ادبیات لیبرال وجود داشت ادبیات چپ ادبیات توده و ادبیات سوسیالیستی ادبیات قدرتمندی بود که نویسندگان شناخته شده ای هم دارد در آن زمان نویسندگان شناخته شده متمایل به ادبیات غرب هم وجود داشت در یک جمع بندی در ادبیات قبل از انقلاب حضور و بروز استعداد متعلق به این دو جریان بود.
وی اضافه کرد: در این دوران جز تک چهره هایی در ادبیات کودک اساساً در ادبیات داستانی بزرگسالان به معنای نوین نماینده ای از جریان ادبیات متعهد نداشتند حتی این تعبیر درباره داستان قبل از انقلاب است ادبیاتی آن دوران در چارچوب منحرف و ضال بود و خانواده ها و مجامع متدین اقبالی به داستان و رمان خوانی نداشتند.
این عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اینکه با این پیشینه، سابقه، هیمنه و با این طیف از نویسندگان وارد انقلاب اسلامی شدیم، اظهار داشت: ماهیت انقلاب اسلامی ماهیت انقلاب دینی، با رهبری و مرجعیت شیعه و حضرت امام (ره) و ماهیتش آرمان دینی بود مردم در قانون اساسی به جمهوری اسلامی رأی دادند و این اتفاق سبب شد جریان شبه روشنفکری که تا قبل از انقلاب در واقع اهرم حرکت ادبیات داستانی، مجامع ادبی، رسانه ها و مطبوعات را در اختیار داشتند با رویارویی با انقلاب اسلامی آنرا بایکوت کنند با این تلقی که انقلاب اسلامی نویسنده و هنرمند ندارد.
شاکری اضافه کرد: به این بهانه مدعی بودند انقلاب اسلامی نمی تواند آرمانهای خودرا روایت کند که البته این بایکوت برای شکست انقلاب بود این تقابل با اصل انقلاب اسلامی بود.
وی با اشاره به اینکه در این شرایط بعد از ۱۹ ماه دفاع مقدس آغاز شد، تصریح کرد: نکته حائز اهمیت اینکه داستان از کجا پدید می آید؟ در تاریخ ادبیات غرب ملاحظه می شود انقلاب ها و جنگ های بزرگ سر منشأ پدید آمدن آثار داستانی جهانی است و حتی محافل ادبی ظهور و بروز پیدا می کنند.
این پژوهشگر و نویسنده حوزه ادبیات دفاع مقدس اظهار داشت: با این سابقه در جهان این طور تلقی می شد که بروز انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در کشور بعنوان ۲ واقعه مؤثر در طول هم ادبیاتی متناسب با خودش، رهیافت ها، آرمانها و ارزشهای خودش را تولید نماید اما معضلی وجود داشت و آن اینکه نویسندگان قبل از آن با انقلاب همسو نبودند و ادبیات و انقلاب اسلامی نویسندگانی نداشت.
شاکری با اشاره به اینکه در این دوران (۱۹ ماه بعد از پیروزی انقلاب) با خلأ مواجه بودیم، اضافه کرد: اما دفاع مقدس به لحاظ معنوی و هویتی ادامه انقلاب اسلامی تلقی می شود مهم ترین شاخصه دفاع مقدس آن است که در طول مبانی و آرمانهای انقلاب اسلامی است.
وی افزود: به واقع دفاع مقدس دفاع از انقلاب اسلامی است از اینرو نباید دفاع مقدس به دفاع از وطن و خاک محدود شود شعارها، وصیتنامه ها و مجموعه آثار و میراث بر جا مانده از رزمندگان همه این موارد را تأیید می کند اینها نماینده ارزشهای انقلاب و مدافع ارزشهای عاشورایی تحت ولایت حضرت امام (ره) بودند که گام در این راه نهادند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در یک راستا هستند، اظهار داشت: دفاع مقدس یک جلوه، یک ظهور و یک انعکاس از انقلاب اسلامی است همین باعث شده است دعوای میان جریان شبه روشنفکر و جریان های گوناگون به حوزه دفاع مقدس کشیده شود.
شاکری اضافه کرد: اتفاقی که افتاد به لحاظ تاریخی عرصه نبرد ادبی، فرهنگی و هنری به روایت از دفاع مقدس کشیده شد البته در دوران دهه ۶۰ که دهه آغازین ادبیات دفاع مقدس و البته ادبیات انقلاب اسلامی است در طول این دهه ظهور و بروز خاصی از جریان شبه روشنفکر نداشتیم بااینکه آثاری خلق کردند نظیر محاق از منصور کوشان، شب ملخ از مجابی، زمستان ۶۰ از اسماعیل فصیح، زمین سوخته از احمد محمود و سفر کسرا و بسیاری دیگر از این قبیل آثار.
وی با اشاره به اینکه در این دوران این جریان (شبه روشنفکر) بعنوان جریان ثبوتی وجود نداشت، افزود: وقتی زمستان ۶۰ اسماعیل فصیح را می خوانیم در این رمان نگاه به دفاع مقدس نگاه به جنگی است که ارزشی را حمل نمی کند شخصیت هایی که در این رمان وجود دارند شخصیت هایی هستند که با جنگ بیگانه و فراری از جنگ و آرزوی مهاجرت را در سر دارند در آثار دیگری از شبه روشنفکری تصویری که این طیف از دفاع مقدس ارائه می کنند تصویری فاقد معنویت و غیر همسو با مبانی دینی و تصویری که گویا دفاع مقدس نتیجه انقلاب اسلامی است.
این عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اینکه جنگ از طرف ابرقدرتها تحمیل شده است، اظهار داشت: در مقابل نگاه یأس آلود و پوچ نگر که ارزش را نمی بیند سیاهی، تلخی و رنج جنگ را می بینند و زخمهای جنگ را واکاوی می کند نگاهی حماسی وجود دارد این نگاه نزدیک ترین نگاه به کسانی است که در خود جنگ حاضرند و از امام حسین (ع) الگو گرفته اند و در اوج ایثار، امید و آرمان خواهی هستند و بذل جان می کنند.
شاکری تصریح کرد: این افراد جانشان را برای ارزشها اهدا می کنند پس این دهه (دهه ۶۰) آغاز این رویارویی است البته این رویارویی طی ۴ دهه گذشته برایش نامگذاری های مختلفی شد برخی جنگ ۸ ساله را جنگ نامیدند، برخی دفاع مقدس، برخی جنگ تحمیلی، برخی مقاومت و پایداری درباره ادبیات هم اسامی مختلفی چون ادبیات دفاع مقدس، ادبیات جنگ، ادبیات پایداری دفاع مقدس، ادبیات مقاومت گذاشته شد.
وی با اشاره به اینکه در این نامگذاری ها نباید کج تابی نظری در آنها دیده شود، اضافه کرد: در این رویارویی دو چهره، دو نمود، دو مظهر و دو روایت وجود دارد یک نگاهی که نسبت به دفاع مقدس وجود دارد روایتی که سرچشمه، مبنا، ریشه و خاستگاه آن ادبیات غربی است که خاستگاه آن معارف، فلسفه و حکمت دینی و ارزشهای انقلابی نیستند.
این پژوهشگر و نویسنده حوزه ادبیات دفاع مقدس با اشاره به اینکه برخی این ادبیات را ادبیات ضد جنگ دانسته اند، اضافه کرد: و برخی آن را ادبیات ضد دفاع مقدس دانستند البته تعابیر مختلفی شده است اما آنچه که تردیدی در آن نیست وجود این دوگانگی است هر کسی که ناظر صحنه ادبیات داستانی جنگ و دفاع مقدس باشد به این مساله اذعان دارد که ما دو جریان مقابل هم را داریم این دو جریان متفاوت تعارض دارند یکی نگاه حماسی و دیگری نگاه یأس آلود.
شاکری با تاکید بر لزوم ورود بر مطالعات تطبیقی اظهار داشت: این مساله میدان گسترده ای برای مطالعه است که آثار و ثمرات ارزشمندی دارد و جز در بعضی پایان نامه های دانشگاهی در مقطع دکترا آن هم به صورت محدود و موردی دیده نشده است.
وی با اشاره به اینکه مطالعات تطبیقی در مقایسه ادبیات داستانی دفاع مقدس با ادبیات جنگ در جهان نداشتیم، اضافه کرد: اما لزوم این مطالعات احساس می شود بویژه در جایی که ما بخواهیم وزن ادبیات دفاع مقدس، بومیت و تشخص خودش را اندازه گیری نماییم که واقعاً ادبیاتی که ما مدعی هستیم پیشرو گونه های ادبیات داستانی انقلاب است متعلق به یک واقعه اسلامی شیعی و انقلابی است آیا واقعاً به سطحی رسیده که حرف نویی در سطح جهان بزند؟.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ادبیات جهان با جنگ بیگانه نیست، افزود: این مطالعات از جهات مختلفی می تواند مفید باشد یکی وزن ادبیات جنگ را در کشور بشناسیم و نسبت به آن کوته بینی و یا غلو نکنیم.
شاکری با اشاره به اینکه در کشورهای مختلف ادبیات مختلف جنگ در طول تاریخ نمونه هایی تولید کردند که از ادبیات ما برتر هستند، اظهار داشت: باید با آثار خود هویت، تشخص و فردیت ادبیات خودرا ثابت نماییم نکته ای که در ادبیات بومی است بااینکه می تواند قسمتی از آن وارداتی باشد.
وی اضافه کرد: نمی توانیم دیواری دور ادبیات بومی قائل شد و کاری به ادبیات جهان نداشته باشیم اما نکته این است در این میراث داری استفاده از آثاری که در طول تاریخ در ادبیات جنگ تولید شده آیا حرف نویی زده ایم؟ یا فقط نگاه ترجمه ای داشتیم و سعی کردیم آن مبانی، ارزشها و ساختارها را تکرار کنیم؟
این عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اینکه ادبیات ضد جنگ در کشور ما مقوله ای است که شبه وارداتی است، در ادامه اشاره کرد: یعنی هم مقدمات، مبادی وطنی و بومی دارد هم مبادی ترجمه ای و وابسته و تقلیدی. آنچیزی که ما را به ادبیات سیاه دفاع مقدس رساند ۲ جریان بودند یکی جریان شبه روشنفکر وابسته، ترجمه محور و تقلیدی است. انتظار نمی رود آقایان فصیحی، مجابی و کوشان ادبیات بومی بنویسند چون به لحاظ نظری کاملاً وابسته به ترجمه است این جریان بطور قطع جریانی است که نگاهش به ادبیات غرب از مکاتب ادبیات غربی از نمونه مبانی و مبادی فکری فلسفی و اجتماعی غرب وام می گیرد.
شاکری اظهار داشت: از اینرو انتظار نمی رود تاییدکننده هم باشند و اساساً در آثارشان قداستی وجود ندارد اما نکته ای که وجود دارد خصوصاً بعد از دهه ۶۰ به این نکته می توان اشاره نمود که آیا مبادی ترجمه ای در ادبیات سیاه دفاع مقدس وجود داشته است یا نه که وجود داشته است.
وی اشاره کرد: بااینکه انقلاب اسلامی در کشور پیروز شد اما این پیروزی بیش از هر چیزی سبقه سیاسی داشت الان در فضای فرهنگی و ادبی کشررمان انقلابی به نحوه کامل جاگیر نشده است ما نظریه کافی برای ادبیات انقلاب نداریم انقلاب در ذاتش تکامل نهفته است.
این پژوهشگر و نویسنده حوزه ادبیات دفاع مقدس با اشاره به اینکه ما طی ۴۰ سال در تقابل بودیم، اضافه کرد: اتفاقی که واقع می شود این است انقلاب در بستر ساخته شده، تعریف شده و مستقر شده فرهنگی و ادبی انقلاب شکل نگرفت در همین بستری شکل گرفت که جریانی روشنفکر آنرا ساخته است پس می بینید نویسندگانی که در دهه ۶۰ بعضاً داستانهایی می نوشتند منعطف به تعهد و ارزشهای انقلاب اسلامی در دهه ۷۰ کارشان را تغییر دادند به تعبیری شاهد ریزش نیروها آن هم در دل ادبیات متعهد بودیم.
شاکری با اشاره به اینکه در این دوران گرفتار ریزش و هجمه توأمان بودیم، افزود: در این هجمه عناصر مختلفی دخیل بودند یک ریشه اش ترجمه است اینها از نمونه های موفق جهانی وام می گیرند چون اینها می خواهند اثرشان ضمن پرداختن به موضوع دفاع مقدس سبقه و وزن ادبی داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه در ادبیات جهان ادبیات مقاومت هم داریم، اظهار داشت: ادبیات مقاومت و شعر مقاومت درباره فلسطین کاملاً شناخته شده است یا ادبیات دفاع ملی در ادبیات روسیه در جنگ جهانی دوم کاملاً شناخته شده است نوعاً نگاه نویسندگان سیاه دفاع مقدس نگاهی به تولیدات غربی نگاهی است به نمونه هایی که از جنگ جهانی دوم بیرون آمده است و آن هم از طرف نویسندگان آلمانی یعنی کشوری که خودش مهاجم بوده است و سپس شکست خورد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در ادبیات سیاه دفاع مقدس ادبیات جنگ در جهان محور آنهاست، اضافه کرد: البته ادبیات سیاه دفاع مقدس هم مجرای وطنی و بومی دارد. در ادبیات سیاه اسباب انحراف داخلی و خارجی است اسباب داخلی بر می گردد به ضعف درک و تحلیل کسانی که وارد ادبیات سیاه شدند.
شاکری تصریح کرد: بعدها مشخص شد این افراد اساساً قدرت تحلیل کافی درباره دفاع مقدس را نداشتند آنها در مبادی اعتقادی گرفتار تزلزل بودند کسی که عملاً در اعتقاد خودش جبرگراست نیازی ندارد ادبیات آلمان را بخواند خود جبرگرایی نویسنده را به این سمت سوق می دهد وقتی از دفاع مقدس یاد می کند دفاعی است که در واقع جنگ قدرتهاست.
وی افزود: از نظر این شخص سرباز نیرویی در جبهه است که اختیاری ندارد و قربانی بیگناه ماجراست در مقابل کسی که نگاهش تجربی است از لطمه هایی که هست می نویسد نویسندگان ادبیات سیاه بشدت تجربه گرا و حسی نویس هستند که لطمه جدی به ادبیات دفاع مقدس می زنند.
این پژوهشگر و نویسنده حوزه ادبیات دفاع مقدس اضافه کرد: بعنوان مثال الهام فلاح نویسنده خونمردگی وقتی از وی پرسیده می شود چرا جنگ را اینقدر تلخ روایت کرده ای؟ به تجربه درونی خود ارجاع می دهد می گوید در جنوب زندگی می کردم خانواده ام از شمال به جنوب آمدند من بمباران را دیدم … کسی که درگیر تجربه جزئی خودش است نمی تواند کلیت جنگ را درک کند.
شاکری اشاره کرد: علل دیگری برای شکل گیری ادبیات سیاه دفاع مقدس وجود دارد و آن اتمام جنگ و پذیرش قطعنامه است بسیاری از این افراد که جزو بسیجی ها بودند سرباز نبودند داوطلبانه و اختیاری به جبهه رفتند به ادبیات سیاه روی می آوردند. شاید در آثارشان نقل قولی هم از شهید باکری بکنند اما به اشتباه.
پژوهشگر و نویسنده حوزه ادبیات دفاع مقدس اظهار داشت: از دیگر علل شهرت طلبی نویسنده است که می خواهد دیده شود باید توسط جشنواره مهرگان، جایزه ادبی یلدا، جایزه روزی روزگاری دیده شود اینها هر یک معیارهای مشخصی دارند و برای شهرت طلبی هنجارشکنی می کنند.
شاکری تصریح کرد: در ایجاد ادبیات سیاه دفاع مقدس عوامل بیرونی و ترجمه ای به لحاظ مصداقی موثرند و عوامل گوناگون درونی بی تأثیر نیستند ادبیات سیاه دفاع مقدس شبه گونه ای است که اهرمهای دورنی و بیرونی در بروز آن مؤثر هستند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب