درست بنویسیم و درست بخوانیم، ۲۲
نگاهی به اشکال های گفتاری و نوشتاری امروز
بلک بلاگ: قزوین درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تا حالا بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف نمودن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد؛ بدین منظور بر آن شدیم تا برخی اشکال های رایج امروزی را که در گفتار و نوشتار مردم، فراوان دیده و شنیده می شود، یادآوری و اصلاح نماییم.
دکتر هادی انصاری، تحصیلکرده دکترای زبان و ادبیات فارسی، در مقاله خود با عنوان «درست بنویسیم و درست بخوانیم» که آنرا در اختیار ایسنا قرار داده است، می نویسد: درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تا حالا بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف نمودن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد و اگر هر روز هم یادآوری شود، تکراری نخواهد بود و تأثیرخود را خواهد گذاشت.
حرف (ض)
ضِرسِ قاطع / زرس قاطع / ضرث قاطع
استفاده ازبرخی واژه ها بیشتر، شنیداری است تا نوشتاری. مانند (راجع به یا راجِبِ)، (پول خُرد یا خورد)، (اثاث یا اساس)، ( پیش غازی، معلق بازی یا پیش قاضی) و مانند همین ضِرس قاطع که از اصطلاحات حوزوی است. اینگونه واژه ها کمتر نوشته شده اند و بیشتر شنیده شده اند و به همین سبب ممکنست درنگارش آنها اِشکال ایجاد شود. به طور معمول می شنویم که کسی می گوید: به ضِرس قاطع اعلام می کنم که... ضِرس، در عربی به مدلول دندان است و وقتی می خواهند اطمینان از مطلبی را بیان کنند، می گویند: به ضِرسِ قاطع؛ یعنی با کمال اطمینان و از روی یقین و محکم. گاهی دیده می شود در نگارش، آنرا بصورت (زرث)، (زرس) یا (ضرث) می نویسند که نادرست است و شکل درست آن (به ضِرسِ قاطع) است.
حرف (ط)
طَرفَةُ العیَن / طُرفَهُ العین
طَرفه به فتح (ط) در عربی یعنی یک دفعه جنباندن پلک؛ طَرفَةُ العین، یعنی به یک چشم به هم زدن. به عبارت دیگر سرعت نگریستن را می رساند. شیخ محمود شبستری می گوید:
توانایی که در یک طَرفَهُ العَین/ ز کاف و نون پدیدآورد کَونین
طُرفه به مدلول چیز بدیع و نو و شگفت آور است و هیچ ربطی به طَرفه ندارد گاه به غلط به ضمّ (ط) طُرفهُ العین می گویندکه نادرست است و طَرفَةُ العَین درست است.
طوفان / توفان
واژه ی طوفان عربی است. ظاهراً از یونانی به عربی رفته است. به مفهوم باد و باران بسیار شدید. توفان با (ت) فارسی است و صفت است از مصدر (توفیدن). توفیدن یعنی فریاد بلند کشیدن، غُرّیدن و خروشیدن؛ توفان یعنی غُرّان، دَمان، درحال خروشیدن و غُرّیدن. توفان فارسی ربطی به طوفان عربی ندارد و به جهت اشتباه شنیداری، گاه، با (ت) نوشته می شود. مثال: هوا طوفانی شد؛ نه توفانی یا؛ عجب طوفانی!؛ نه عجب توفانی.
منبع: بلك بلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب