توسط مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس؛
روزشمار كربلای 5 رونمایی گردید
به گزارش بلك بلاگ جلد اول روزشمار چهل و ششم از مجموعه بزرگ روزشمار جنگ ایران و عراق با عنوان كربلای 5 توسط مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر و وارد بازار نشر شد.
به گزارش بلک بلاگ به نقل از مهر، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در چهلمین سالگرد از شروع دفاع مقدس و در سومین هفته متمادی از کتاب جلد اول از کتاب چهل و ششم روزشمار جنگ ایران و عراق با عنوان «کربلای ۵؛ تلاشی دیگر برای تعیین سرنوشت جنگ» رونمایی نمود.
این مراسم باتوجه به وضعیت ناشی از شیوع ویروس کرونا بدون حضور رسانه ها اجرا شد. بمنظور آشنایی بیشتر با این کتاب با حجت الله کریمی مدیریت گروه روزشمار مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، ابوالقاسم حبیبی نویسنده بخش نظامی و ایرج همتی نویسنده بخش سیاسی و همین طور حمیدرضا فراهانی و هادی نخعی ناظران علمی و محتوایی این روزشمار نظراتشان را گفته اند.
حجت الله کریمی مدیریت گروه روزشمار مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با اشاره به انتشار جلد اول از روزشمار چهل و ششم با عنوان «کربلای ۵؛ تلاشی دیگر برای تعیین سرنوشت جنگ» اظهار داشت: این کتاب سی و نهمین کتابی است که از مجموعه روزشمار جنگ ایران و عراق منتشر می شود و بازه ۲۹ روزه از ۵ دی ۱۳۶۵ تا سوم بهمن ۱۳۶۵ را در برمی گیرد.
وی اضافه کرد: نگارش و تدوین و تحقیق بخش نظامی کتاب را ابوالقاسم حبیبی بر عهده داشتند که ایشان باتوجه به تجربه و سابقه ای که در راوی گری داشته اند و کتاب عملیات بزرگ بیت المقدس را در چارچوب روزشمار ۱۹ کار کرده بودند، گروه تصمیم گرفت با توجه به این که عملیات کربلای ۵ از بزرگ ترین و تعیین کننده ترین عملیات ها در دوران هشت سال دفاع مقدس است، بخش نظامی را به ایشان واگذار نماییم.
مدیریت گروه روزشمار مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس اضافه کرد: همین طور مباحث سیاسی بسیار حائز اهمیت بود به هم دلیل این بخش را هم به یکی از نویسندگان بسیار عالی مرکز، ایرج همتی سپردیم، ایشان هم سابقه تألیف بخش غیرنظامی روزشمار را پیش از این در کتاب هشتم داشتند که جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی را کسب نمود.
وی با اظهار به اینکه نظارت علمی کتاب هم شامل بخش نظامی و بخش غیرنظامی است، عنوان کرد: نظارت بخش نظامی را آقای فراهانی با همکاری آقای سجاد نخعی از کارشناسان گروه روزشمار انجام دادند و نظارت بخش سیاسی کار را هم آقای دکتر یعقوب نعمتی وروجنی انجام داده اند.
کریمی عملیات کربلای ۵ را موضوع اصلی این روزشمار برشمرد و اظهار داشت: عملیات کربلای ۵ در یک بازه نسبتاً کوتاهی پس از عملیات کربلای ۴ طراحی و اجرا شد. بحث های فشرده ای در سطح قرارگاه خاتم برای اجرای این عملیات انجام شده است که تمام این بحث ها و تمام این مباحث اثرگذار که بعضی هایشان بسیار چالشی است در این کتاب درج شده است.
در ادامه باابوالقاسم حبیبی پژوهشگر و نویسنده بخش نظامی روزشمار چهل و ششم که خود راوی عملیات کربلای ۵ بوده است با اشاره به جلد اول روزشمار چهل و ششم اظهار داشت: این روزشمار شامل وقایع و گزارش های بعد از شکست عملیات کربلای ۴ است. در این کتاب مقدمات عملیات کربلای ۵ تا اختتام این عملیات بررسی شده است.
وی اضافه کرد: برای بخش نظامی کتاب، حدود ۲۰ ماه تقریباً تمام وقت مشغول پژوهش، فیش برداری و نگارش بخش نظامی کتاب بودم. البته ۲۰ ماه غیر از مواردی است که بازخوانی انجام شده است. ماموریت و وظیفه من پرداختن به کربلای ۵ بود یعنی از زمانی که عملیات کربلای ۴ در تاریخ سوم دی ماه سال ۶۵ به شکست می انجامد و از بعدازظهر روز چهارم تصمیم می گیرند که این عملیات را در یک نقطه ای از آن منطقه کربلای ۴ شروع کنند، من کتاب را از روز پنجم دی شروع کردم.
نویسنده روزشمار «کربلای ۵»، با تاکید بر این که منابع مورد استفاده بخش نظامی این کتاب فقط از منابع مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بوده است، اظهار نمود: برای تحقیق و پژوهش از اسناد و منابع منحصربه فرد مرکز استفاده کردم یعنی اگر در جلسه قرارگاه خاتم دارد بحث های متمادی و طولانی بین فرماندهان جنگ انجام می شود، درباب این عملیات بحث می شود و تصمیم گیری می شود و در جریان عملیات آن رخدادهایی که اتفاق افتاده است همه از منابع دست اول مرکز است، منابعی که در جای دیگر نیست.
وی متذکر شد: اصلاً امکان ندارد منابع نظامی ما منابعی غیر از مرکز باشد، مگر اینکه مثلاً فردی یک اطلاعیه ای درباب این عملیات داده است، ما رفته ایم این اطلاعیه را از روزنامه درآوردیم. ولی بقیه منابع که مربوط به عملیات است همه از مرکز است.
حبیبی با اشاره به سؤالاتی که در ارتباط با جنگ ایران و عراق وجود دارد، اظهار نمود: درباب جنگ ایران و عراق چند سوال تابه حال وجود داشته و در آینده وجود خواهد داشت، همچون اینکه پس از آزادسازی خرمشهر چرا جنگ را ادامه دادید؟ چرا وارد خاک عراق شدید؟ چرا ما در کربلای ۴ شکست خوردیم؟ آیا کربلای ۴ عملیات اصلی بود یا خیر؟ در عملیات کربلای ۵ چرا در محدوده کوچکی چنین عملیات بزرگی را انجام دادیم؟ اگر انجام دادیم، آیا این عملیات موفق بوده، اگر موفق بوده چه دستاوردی داشته است؟ اینها جز سؤالاتی است که بوده و همیشه هم خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه در حال آماده سازی روزشمار کربلای ۴ می باشد، اظهار داشت: پیش از اینکه من عملیات کربلای ۴ را بنویسم، کربلای ۵ را بررسی کردم. عملیات های کربلای ۴ و ۵ تقریباً در یک مجموعه است؛ قرار بود یک عملیات در این مقطع صورت گیرد اما وقتی که عملیات شکست خورد به ناچار عملیات دوم را انجام دادیم یعنی عملیات کربلای ۴ و ۵ تقریباً به هم گره خورده هستند.
این راوی دوران دفاع مقدس در پاسخ به این پرسش که آیا در این روزشمار به سوالات و شبهاتی که در ارتباط با عملیات کربلای ۵ مطرح می شود، پاسخ داده شده و یا خیر، بیان کرد: در مقدمه کتاب هم آورده ام که عملیات کربلای ۵ به چه شکلی انجام شد، آیا دستاوردی داشت و به کجا انجامید؟ اهتمام کرده ام در مقدمه کتاب به این پرسش ها پاسخ بدهم، نه اینکه خودم پاسخ بدهم بلکه گزارش هایم به شکلی باشد که جواب سوالات دیگران داده شود. هرچند که این کتاب، کتاب مرجع است و محقق به اقتضای آن سؤالاتی که برایش مطرح می شود، می رود در کتاب جستجو می کند و جواب سؤالش را پیدا می کند.
وی به بعضی از موضوعات مهمی که در جلد اول روزشمار چهل و ششم مطرح شده اشاره و عنوان کرد: در این کتاب چندین گزارش که بین آقای هاشمی بعنوان فرمانده جنگ با فرماندهان سپاه تشکیل می شود، آورده شده است. مواردی در آنجا مطرح می شود که خیلی تاریخ ساز است، نکات مهمی دارد، من اهتمام کردم که از داخل آن گزارش های جالبی را دربیاورم. در این کتاب گزارش های منحصربه فردی آورده شده که در هیچ منبعی نمی توانید بخوانید، هرکس فردا بخواهد جستجو کند و بگوید چرا در کربلای ۵ چنین کاری کردند، چطور تصمیم گرفتند، تنها منبع موجود این کتاب است.
حبیبی اظهار داشت: تمام گزارش های تصمیمات مربوط به عملیات کربلای ۵ در جلد اول کتاب موجود است و از تاریخ چهارم بهمن جلد دیگر روزشمار چهل و ششم آغاز می شود. بعضی از گزارش های این کتاب به صورت بسیط مطرح شده و همین موضوع سبب شده تا حجم مطالب بالا برود و کتاب دو جلدی شود.
در ادامه با ایرج همتی نویسنده و پژوهشگر در حوزه دفاع مقدس که نویسنده بخش غیر نظامی جلد اول روزشمار چهل و ششم پرداخته، اظهار داشت: روزشمار چهل و ششم از کتاب های روزشمار جنگ ایران و عراق است که به خاطر حجم زیاد رویدادهای این دوره در دو جلد منتشرشده است. جلد اول کتاب که بنده در نگارش بخش غیرنظامی آن همکاری داشتم وقایع ۲۹ روز جنگ از ۵ دی تا ۳ بهمن ۱۳۶۵ را در برمی گیرد که بطور مشخص حدود زمانی اختتام عملیات کربلای ۴ تا اختتام مراحل عملیات کربلای ۵ است.
وی با اشاره به اینکه روزشمار کربلای ۵ دارای دو نویسنده است، اشاره کرد: در واقع از آغاز نگارش و انتشار کتاب های روزشمار جنگ اصل بر این بود که در هر کتاب نویسنده و پژوهشگر واحدی به تحقیق و تألیف مطالب بخش های نظامی و غیرنظامی بپردازد، اما در روند کار نویسنده دومی افزوده شد که فقط به نگارش وقایع غیرنظامی هر دوره شامل سیاسی اجتماعی و اقتصادی می پرداخت. هدف از این سیاست سرعت بخشیدن به کار انتشار ۵۷ جلد کتاب روزشمار جنگ بود اما این تقسیم کار در عمل منجر به آن شد که دو نویسنده تقریباَ به صورت مجزا وقایع نظامی و غیرنظامی را بنویسند و نگارش کتاب ۴۶ نیز از این قاعده مستثنا نبود. البته بعدها مرکز این سیاست را کنار گذاشت و ترجیح داد برای تهیه هر یک از کتاب های روزشمار صرفاَ با یک نویسنده قرارداد ببندد.
نویسنده و پژوهشگر در حوزه دفاع مقدس به وقایع مهمی که در این کتاب به آنها پرداخته شده، اشاره و عنوان کرد: وقایع این دوره عمدتاَ تحت تأثیر دو رویداد مهم نظامی جنگ قرار دارد؛ نخستین رویداد شکست عملیات کربلای ۴ است که تصور می شد در صورت پیروزی در آن سرنوشت نهایی جنگ رقم بخورد. این رویداد موجی از واکنش ها و بازتاب های سیاسی خبری را به دنبال داشت که این کتاب به تفصیل آنرا پوشش داده است.
وی اضافه کرد: دومین رویداد انجام عملیات کربلای ۵ به فاصله دو هفته بعد از شکست و توقف عملیات کربلای ۴ است که با انجام آن تلاش می شد به تردیدها درباره توانایی ایران در تعیین سرنوشت جنگ خاتمه داده شود. عملیات کربلای ۵ به خاطر تهدید موقعیت بصره دومین شهر عراق علاوه بر بازتاب بسیار گسترده در رسانه های خارجی با واکنش های قابل توجه محافل سیاسی و نظامی جهان مواجه گردید که در این کتاب به تفصیل به آنها پرداخته می شود.
همتی اظهار داشت: وقایع مهمی که مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر این دو رویداد به وقوع پیوسته و در لیست موضوعات این کتاب قرار دارند شامل جنگ شهرها، جنگ نفتکش ها در خلیج فارس، سیاست آمریکا و شوروی در قبال تشدید جنگ و تشدید کوشش های صلح اول در قالب پنجمین اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی در کویت و سپس در چارچوب ابتکار جدید پرز دکوئیار دبیر کل سازمان ملل است. شورای امنیت سازمان ملل بعدها در نتیجه این ابتکار قطعنامه ۵۹۸ را در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۶۶ صادر کرد که به نقطه عطفی در پروسه سیاسی خاتمه جنگ ایران و عراق تبدیل شد.
وی اضافه کرد: موضوعات مهم دیگری که در این کتاب در قالب روند جنگ اما تقریباَ بی ارتباط با دو عملیات کربلای ۴ و ۵ مورد بررسی قرارگرفته شامل کاهش شدید درآمدهای ارزی ایران در سال ۱۳۶۵، ادامه روند نرمال سازی روابط سیاسی ایران و فرانسه و برگزاری اجلاس همیاری ملت عراق در تهران با شرکت بیش از ۲۵۰ تن از اعضای گروه های مخالف یا معارضین عراقی است.
این پژوهشگر با تاکید بر اینکه به نظر من نگارش وقایع جنگ در چارچوب روزشمار مبتنی بر هیچ یک از فرضیه ها یا پرسش های امروزی در زمینه جنگ نیست، اظهار داشت: قرار نیست روزشمار مستقیماَ به ابهامات و سوالات به اصطلاح چالشی بپردازد. روش روزشمار در حکم مقدمات تاریخ نگاری جنگ است و مقرر است به مخاطب شامل پژوهندگان و یا علاقمندان تاریخ جنگ برای درک بهتر زمینه ها و تأثیرات وقایع جنگ و میزان همبستگی میان این وقایع کمک نماید و به این علت خیلی نمی تواند از پیش فرض ها و چالش های جاری در حوزه مطالعات جنگ (مگر ناخواسته) متأثر باشد. نتیجتاً نوعی بی طرفی کلی در کار روزشمار جنگ مفروض است.
در ادامه حمیدرضا فراهانی راوی دوران دفاع مقدس و مدیر اسبق بررسی های نظامی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با اشاره به اینکه در ابتدا ناظر محتوای کلی کتاب بوده است و در ادامه با همکاری سجاد نخعی ناظر محتوایی بخش نظامی کتاب را بر عهده داشته است، اظهار داشت: ناظران بخش نظامی باید در این عرصه تخصص لازم را داشته باشند و باید به صورتی بر موضوعات اشراف کافی را داشته باشند.
وی در آخر اظهار داشت: ناظر علمی ساختارها و موضوعات اصلی را بررسی می کند ولیکن ناظر محتوایی به متن کار می رود و باید تمام مطالب مستند باشد و علاوه بر آن اشکالاتی که در چیدمان اخبار و گزینش خبرها وجود دارد را بررسی کند.
منبع: blackblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب