مدیركل فرهنگی شهرداری تهران در گفت وگو با مهر:
همه سرای محله ها كتابخانه دار می شوند، سرانه مطالعه شاخص توسعه
بلك بلاگ: ابوالفضل رفیع، مدیركل فرهنگی شهرداری تهران برنامه های معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران در هفته كتاب را تشریح نمود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری مهر، ابوالفضل رفیع، مدیركل فرهنگی شهرداری تهران در آستانه هفته كتاب در گفت وگوی پیش رو به تشریح برنامه های متنوع معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران در ارتباط با ترویج كتاب و كتابخوانی پرداخته است. او می گوید ترویج فرهنگ مطالعه از اهداف و نیات دائمی این معاونت است، چونكه شهرداری بعنوان نهاد متولی توسعه شهر، نمی تواند از ترویج مطالعه و كتابخوانی غفلت كند. چونكه فرهنگ مطالعه و كتابخوانی یكی از شاخص های جهانی برای تعیین حدود توسعه یافتگی جوامع است. آنچه پیش رو است مشروح گفت وگوی مهر با مدیركل فرهنگی شهرداری تهران است؛
آقای رفیع، نهادهای فرهنگی شهرداری تهران همچون نهادهایی است كه در هفته كتاب برنامه های متنوعی را برای شهروندان تدارك می بینند و فعالانه درباب فرهنگ كتاب و كتابخوانی به اجرای برنامه می پردازد. لزوم این توجه از كجا ناشی شده است؟
به هر حال هفته كتاب یكی از رخدادهای مهم فرهنگی در كشور ماست و اعتقاد ما بر این است كه كتاب نقش مهمی در توسعه فرهنگی دارد. ما نمی توانیم بدون مطالعه و كتاب خوانی شاهد توسعه فرهنگی باشیم و از آنجائیكه اعتقاد ما این است كه انقلاب ما یك انقلاب فرهنگی بوده باید به این مهم توجه ویژه داشته باشیم.
اهمیتی كه امروز در دنیا به كتاب و كتاب خوانی داده می شود هم باید محل توجه ما باشد. امروزه وقتی می خواهند ببینند كشوری چقدر توسعه یافته است یكی از عناصری كه به آن رجوع می كنند كتاب و كتابخوانی است. یعنی یكی از شاخص های مهم كشورهای پیشرفته و توسعه یافته میزان سرانه مطالعه و تیراژ كتاب در آن كشور است
كتاب عنصری مهم در آموزش و تعلیم و تربیت است و ما تأكیدات زیادی در دین و فرهنگمان بر تعلیم و تربیت و آموزش داریم؛ بزرگان دین ما، پیامبر(ص) و ائمه طاهرین(ع) تاكیدات زیادی به علم اندوزی و تعلیم و آموزش دارند و شاید ما كمتر موضوعی را داریم كه به اندازه كتاب روی این تعلیم و تربیت موثر باشد. در آموزه های دینی ما آمده «ز گهواره تا گور دانش بجوی» یا «علم بجویید ولو اینكه در دورترین نقطه (چین) باشد» و.... همه اینها لزوم فعالیت در حوزه كتاب را برجسته می كند.
از سوی دیگر اهمیتی كه امروز در دنیا به كتاب و كتاب خوانی داده می شود هم باید محل توجه ما باشد. امروزه وقتی می خواهند ببینند كشوری چقدر توسعه یافته است یكی از عناصری كه به آن رجوع می كنند كتاب و كتابخوانی است. یعنی یكی از شاخص های مهم كشورهای پیشرفته و توسعه یافته میزان سرانه مطالعه و تیراژ كتاب در آن كشور است. متأسفانه الآن سرانه مطالعه و همین طور تیراژ كتاب در كشور ما خیلی پایین است و برای حل این مسائل باید كاری انجام داد. البته آمار دقیقی از سرانه مطالعه و متوسط تیراژ كتاب نمی توان نمایش داد، چون آمارها خیلی متفاوت می باشد و برخی ها مطالعه محتوای فضای مجازی یا روزنامه ها را هم بعنوان مطالعه كتاب تلقی می كنند و برخی ها نه، فقط كتاب كاغذی را مد نظر دارند.
به هر حال، اگر همه این ها را حساب نماییم، سرانه مطالعه بعنوان یك امر مسلم در كشور ما بسیار پایین است. كشوری كه داعیه ای فرهنگی دارد و ما می گوییم انقلاب ما یك انقلاب فرهنگی بوده است، باید وضعیتمان بهتر از اینها باشد و تلاش نماییم عقب ماندگی خودرا در سرانه مطالعه جبران كنیم؛ ما هم در این مسیر به سوژه كتاب و كتابخوانی بسیار اهمیت می دهیم.
اهم فعالیت های معاونت فرهنگی اجتماعی و سازمان فرهنگی هنری شهرداری درباب هفته كتاب چه زمینه ها و مقولاتی را در برمی گیرد؟
خوشبختانه تا آنجا كه به حوزه شهرداری مربوط می شود، در دو دهه گذشته در حوزه مطالعه و كتاب خوانی كارهای زیادی انجام شده است. مثلا الآن حدود ۱۰۰ كتابخانه عمومی در شهر تهران زیر نظر سازمان فرهنگی و هنری فعالیت می كند. ما در سال ۹۴، هجده كتابخانه را از معاونت به سازمان تحویل دادیم تا كتابخانه های عمومی به صورت متمركز توسط سازمان فرهنگی هنری اداره شود.
تلاش ما این است كه با یك برنامه ریزی یك ساله، در كنار آن ۱۰۰ كتابخانه كه زیر نظر سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران است، ما هم در ۳۵۲ سرای محله تهران ۳۵۲ كتابخانه محلی مرتب و منظم داشته باشیم
از سوی دیگر ۳۵۲ سرای محله در تهران داریم كه در ۲۰۰ سرای محله مان كتابخانه محلی دایر و فعال گشته است. نیازی به گفتن ندارد كه كتابخانه های محلی از ظرفیت هایی است كه برای توسعه كتاب خوانی لازم و ضروری می باشد. ما داریم تلاش می نماییم، یعنی برنامه ریزی اش انجام شده و پیگیر هستیم كه بتوانیم در بقیه سرای محله ها هم این كتابخانه های محلی را احداث نماییم. طبق برنامه ریزی كه انجام دادیم فكر كنم حداكثر تا سال آینده كلیه سراهای محله های تهران دارای كتابخانه محلی شوند و كتابخانه های موجود هم ساماندهی شوند. یعنی تلاش ما این است كه با یك برنامه ریزی یك ساله، در كنار آن ۱۰۰ كتابخانه كه زیر نظر سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران است، ما هم در ۳۵۲ سرای محله تهران ۳۵۲ كتابخانه محلی مرتب و منظم داشته باشیم. این برنامه مهمی است كه آنرا آغاز كرده ایم و پیگیرش هستیم و به تدریج اجرایی میگردد.
در مرحله بعدی در نظر داریم كه در این ۳۵۲ سرای محله، شبكه كتابخانه محلی احداث می كنیم؛ یعنی این ها تبدیل به شبكه ها و لینكهایی می شوند كه ارتباطات گسترده ای پیدا می كنند و می توانند دسترسی مردم را به كتاب و كتاب خوانی در محلات تسهیل كنند. چون از نظر ما خیلی مهم می باشد كه امكان و فرصت و شرایطی فراهم گردد كه مردم دسترسی راحتی به كتاب و كتابخانه داشته باشند.
نكته بعدی این است كه داریم تلاش می نماییم به جهت اینكه به این كار سرعت ببخشیم، از همكاری و توانمندی و ایده های استارت آپ هایی كه در حوزه كتاب فعال می باشند، استفاده نماییم. یعنی فراخوانی نمایش نماییم و با آنها ارتباطی برقرار نماییم و تلاشمان این است كه از ظرفیت های به روز و ایده های نو و خلاقانه ای كه استارت آپ ها دارند برای سرعت بخشیدن به ترویج مطالعه و كتاب خوانی در محلات استفاده نماییم. این فعالیت هم شروع شده و در حال دنبال شدن است.
ارتباط نهادهای فرهنگی شهرداری با وزارت فرهنگ و ارشاد و خانه كتاب كه متولی اصلی برنامه های هفته كتاب هستند چگونه است؟
شعاری كه امسال خانه كتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای هفته كتاب (از ۲۴ تا ۳۰ آبان)، انتخاب كرده «حال خوش خواندن» است و ما هم همین شعار را انتخاب كرده و با همكاری وزارت فرهنگ و ارشاد برنامه ریزی كردیم كه در سرای محلات خود باشگاه های كتاب خوانی را راه اندازی نماییم. این همكاری تنگاتنگ است و در جهت اهداف تعیین شده برای این هفته انجام می گیرد. همین باشگاه های كتاب خوانی كه برای كودكان و نوجوانان است در واقع به این شكل است در هر سرای محله ای كه ۲۰ كودك و نوجوان كانونی را شكل بدهند، ما تسهیلاتی را مهیا كردیم كه بتوانیم امكان خرید كتاب تا سقف معینی را با ۵۰% تخفیف برای كودكان و نوجوانان این باشگاه ها آماده سازی نماییم.
ما ۱۰۰ میلیون تومان اعتبار تعیین كردیم كه بتوانیم باشگاه های كتاب خوانی را برای كودكان و نوجوانان راه اندازی نماییم و این ۱۰۰ میلیون تومان تسهیلاتی است كه ۵۰% از خرید كتاب توسط این بچه ها را مهیا می كند
به طور كلی ما ۱۰۰ میلیون تومان اعتبار تعیین كردیم كه بتوانیم باشگاه های كتاب خوانی را برای كودكان و نوجوانان راه اندازی نماییم و این ۱۰۰ میلیون تومان تسهیلاتی است كه ۵۰% از خرید كتاب توسط این بچه ها را مهیا می كند.
سازوكارش هم این است كه بچه ها در سایتی ثبت نام می كنند و این باشگاه های كتاب خوانی با همكاری وزارت ارشاد و نهاد كتابخانه های عمومی كشور امكان خرید و تهیه كتابها را فراهم می كنند. البته ما هم در كتابخانه های سرای محلات این امكان را برای بچه ها فراهم می نماییم. بدین سبب سازوكارش یك سازوكار مصوبی است كه وزارت ارشاد دنبال می كند ما هم با همكاری آنها این اعتبار را گذاشتیم كه فكر می كنم اقدام خوبی باشد.
شهرداری با عنایت به فضاهای عمومی و اجتماعی ای كه در اختیار دارد نسبت به نهادهای دیگر این شانس را دارد كه كار ترویج كتاب و كتابخوانی را در بسترهای عمومی اش به شكلی فعال انجام دهد. در این هفته برنامه ها و فعالیت هایی هم برای این فضاهای عمومی تدارك دیده شده است؟
اتفاقا یكی از برنامه های فرهنگی در رابطه با كتاب در این هفته اجرای پرفورمنس هایی است كه در ۲۵۴ ایستگاه متروی شهر تهران بعنوان یكی از مهمترین فضاهای عمومی سطح شهر به اجرا درخواهد آمد. ۲۵۴ تجرای نمایش میدانی و پرفورمنس با سوژه كتاب و كتاب خوانی را در ایستگاه های مترو و نقاط پرتردد شهر در طول این هفته خواهیم داشت كه یكی از برنامه هایی است فضایی جدید و شاداب به این هفته خواهد بخشید.
مثلا بخشی از این اجراها پرده خوانی شاهنامه است كه داستان های شاهنامه روی پرده هایی در ایستگاه های مترو به نمایش درمی آید و توسط مجریانی كه انتخاب كرده ایم با اجرای تیم های دانشجویی به نمایش در می آید. در فضای این اجراها سیستم های صوتی هم تعبیه شده تا داستان های شاهنامه را روایت كنند و در واقع نقش تشویق برای مطالعه و كتاب خوانی داشته باشند.
یكی از برنامه های فرهنگی در رابطه با كتاب در این هفته اجرای پرفورمنس هایی است كه در ۲۵۴ ایستگاه متروی شهر تهران بعنوان یكی از مهمترین فضاهای عمومی سطح شهر به اجرا درخواهد آمد
بخشی از این پرفورمنس ها هم اجرای درخت كتاب و كتابخوانی درختی است، به این شكل كه مثلا ۲۰ عنوان كتاب روی یك درخت قرار گرفته و یك سیستم صوتی در آنجا قرار دارد، از شما كه در آنجا تردد می كنید، دعوت میگردد یكی از كتاب ها را انتخاب و بخشی از آنرا برای مردم بخوانید، یا مثلا خلاصه ای از كتاب در آنجا نمایش میگردد. موضوعات و اجراهای دیگری هم طراحی شده كه در ایستگاه های مترو مناطق پرتردد شهر به اجرا درخواهد آمد.
علاوه بر این ها یك نمایشگاه و فروشگاه كتاب هم در ساختمان معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران واقع در ابتدای بزرگراه كردستان خواهیم داشت كه در طول هفته كتاب دایر خواهد بود و هم كاركنان معاونت می توانند از آن استفاده كنند و هم كسانی كه در این هفته از اینجا تردد می كنند. چون چهره ها و اهالی فرهنگ و فرهنگ دوستان زیادی در این ساختمان تردد دارند و می توانند از آثار عرضه شده در اینجا استفاده كنند.
كتاب ها با چه میزان تخفیف نمایش می شوند؟
احتمالا ۴۰ تا ۵۰ درصد تخفیف خواهند داشت؛ چون بالأخره این ساختمان، یك ساختمان فرهنگی است و باید حال و هوای فرهنگی نمایشگاه كتاب را در هفته كتاب حداقل در اینجا داشته باشیم.
معمولا در این هفته برنامه های تجلیل از اهالی كتاب هم صورت می گیرد، شما هم احیانا برنامه تجلیل دارید؟
بله. یك برنامه تجلیلی تا حدی متفاوت داریم. ما می خواهیم از كتابدارانی كه در سرای محلات تهران فعالیت می نمایند تجلیل نماییم و یك بسته فرهنگی برایشان تدارك دیده ایم كه البته بیشتر جنبه تشویقی دارد. بیشتر قصدمان این است كه به این بزرگواران یادآوری نماییم ما به یاد شما هستیم و از زحمات شما غفلت نكرده ایم.
خیلی هم خوب! مشخص است كه كتابداران سرای محلات تهران چند نفر هستند؟
بله. همانطور كه گفتم حدود ۲۰۰ كتابخانه فعال داریم و حداقل ۲۰۰ كتابدار هم داریم كه البته امكان دارد در بعضی از كتابخانه ها دو نفر كتابدار داشته باشیم كه پیش بینی كردیم بسته فرهنگی به این عزیزان اهداء شود. فكر می كنم روی هم رفته حدود ۲۵۰ نفر افراد فعال در كتابخانه سرای محلات شهرداری باشند كه در این هفته مورد تجلیل قرار خواهند گرفت.
یكی دیگر از برنامه هایی كه در سالهای اخیر در حوزه كتاب باب شده و مدیران و چهره های فرهنگی در آن فعال شده اند، «كتابگردی» است. شما هم برنامه ای در این زمینه دارید؟
راستش با حضور مدیران فرهنگی شهرداری تهران ما هم یك كتاب گردی داریم كه روز دوشنبه در فضای میدان انقلاب صورت می گیرد.
تعداد مدیران فرهنگی چند نفر است؟
فكر می كنم حدود ۲۰ تا ۲۵ نفر بشویم كه عصر روز دوشنبه در میدان انقلاب به كتابفروشی ها سری خواهیم زد.
آقای رفیع برنامه های مناطق شهرداری تهران چگونه است؟
برنامه های بسیاری زیاد و البته متنوعی هم برای مناطق بیست ودو گانه شهر تهران تدارك دیده ایم كه پرداختن به همه آنها زمان زیادی را طلب می كند. در اینجا فقط می توانم به تعداد محدودی از آنها كه از اهمیت بیشتری برخوردار می باشند اشاره كنم. مثلا راه اندازی و افتتاح و برگزاری پاتوق فرهنگی شعر و ادب در مجموعه شهربانوی منطقه ۳ را داریم كه به همراه تقدیر از بانوان موفق عرصه شعر و ادب برگزار می شود. تجهیز كتابخانه همین مجموعه شهربانو و راه اندازی كافه كتاب آنرا هم داریم. تجهیز كتابخانه های شهربانو به كتاب های تخصصی ویژه نابینایان در مجموعه شهربانی مناطق ۲، ۶، ۷، ۱۴، ۲۰ و بوستان بانوان منطقه ۱۸ را داریم. تجهیز كتابخانه های مجموعه بانوان به كتاب های ویژه نابینایان را در دست اجرا داریم. اینها تنها بخشی از برنامه های ما در مناطق ۲۲ گانه تهران است كه به علت محدودیت زمان ذكر كردم.
مطلب دیگری مانده كه گفته نشده است؟
برنامه های متنوعی در این هفته در سطح تهران برگزار می شود و ما آرزو داریم كه بتوانیم به بهترین شكل ممكن آنها را اجرا نماییم و واقعاً تأثیری روی جامعه احداث شود. جامعه ای كه مشغله های متعددی دارد و احیانا كتاب و كتابخوانی در این مشغله ها و گرفتاری ها كمتر اولویت پیدا می كند. ولی ما باید با تسهیل شرایط ارتباط مردم با كتاب را بیشتر و بیشتر نماییم.
البته نكته مهم این است فعالیت های در رابطه با كتاب نباید محدود به هفته كتاب باشد. این بعنوان یكی از محوری ترین كارهای ما در اداره كل فرهنگی است كه این ارتباط با كتاب افزایش پیدا كند، حالا اوج این كار هم در هفته كتاب است؛ ولی خود ما فعالیت ها را محدود به این هفته نكردیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب