ادامه کار ژورنالیستی با نوشتن کتاب خبرنگار تخصصی محلی از اعراب ندارد
به گزارش بلک بلاگ، نویسنده کتاب دوازده صفر سه در رابطه با وضعیت کار رسانه ای در ایران می گوید: در کشور ما رسانه محلی از اعراب ندارد و رسانه تخصصی محلی از اعراب ندارد و ژورنالیسم تخصصی محلی از اعراب ندارد.
خبرگزاری مهر،
گروه فرهنگ و ادب _ جواد شیخ الاسلامی
: مدت زیادی از انتشار کتاب «دوازده صفر سه» با مبحث حزب الله لبنان و روزهای بعد از شهادت سیدحسن نصرالله، از محمدصادق علیزاده نمی گذرد. خبرنگار، روزنامه نگار و نویسنده ای که در حوزه های مختلف خبری و رسانه ای کار کرده است و اخیرا وارد جرگه نویسندگان هم شده است. کتاب «دوازده صفر سه» اخیرا توسط علیزاده و در انتشارات سوره مهر انتشار یافته است و نگاهی عمیق به حزب الله لبنان، شهادت سیدحسن نصرالله و هم لبنانِ بعد از سیدحسن دارد.
به بهانه روز خبرنگار سراغ علیزاده رفتیم تا هم در رابطه با روز خبرنگار صحبت نماییم، هم در رابطه با کتاب «دوازده صفر سه» و هم در رابطه با تفاوت ها و تمایزهای «خبرنگاری» و «روزنامه نگاری».
مشروح این گفتگو در ادامه می آید؛
* اخیرا کتاب «دوازده صفر سه» از شما در رابطه با حزب الله لبنان و روزهای بعد از شهادت سیدحسن نصرالله انتشار یافته است. از اینجا شروع نماییم که چه شد کتاب نوشتید و وارد حوزه نویسندگی شدید؟
از اواخر بهمن که تقریبا برنامه تشییع سیدحسن حتمی شد، بعضی کلونی های فرهنگی و رسانه ای به دنبال این بودند که این واقعه را در حد وسع خودشان بازنمایی کنند و هم در بُعد تصویر و هم در بُعد متن، در پوشش این رویداد سنگ تمام بگذارند. دوستان از سازمان اوج سراغ ما آمدند و خواستند در آن هفت هشت ده روزی که لبنان هستیم، اتفاقات لبنان را در چارچوب گزارش های روزانه روایت نماییم. یک تیم بعنوان تصویربردار و عکاس به لبنان اعزام شدند و بنا داشتند یک چهره قلم به دست و خبرنگار هم در این گروه حضور داشته باشد تا کار قلمی را برعهده بگیرد. این مأموریت اصلی من بود.
* همان گزارش های روزانه تبدیل به کتاب شد یا ایده نوشتن کتاب «دوازده صفر سه» از جای دیگری آمد؟
نه. من به جهت فضایی که از قبل در آن حضور داشتم و بحث های منطقه را دنبال می کردم، می دانستم که این رویداد یکی از رویدادهای مهم تاریخ منطقه است و لاجرم ما با اتفاقاتی روبه رو می شویم که گزارش های روزانه ژورنالیستی حق مطلب را ادا نخواهد کرد. ازاین رو من قبل از اعزام هم در فکر نگارش کتاب بودم؛ یعنی انگیزه ام این بود فقط به آن چه از من خواسته بودند بسنده نکنم. بله، من مأموریتی داشتم که باید آنرا انجام می دادم ولی آمادگی های قبلی را در ذهنم ایجاد کردم که اگر شرایطش فراهم گردید، افزون بر آن هم کاری انجام بدهم. دوست داشتم از فرصتی که پیش آمده استفاده کنم و بر مبنای دیده ها و شنیده هایم، به فکر نوشتن کتاب هم باشم. ذهنیتم قبل از اعزام به لبنان این بود و خودم را برای این آماده کرده بودم.
مسأله من در کتاب «دوازده صفر سه» هویت ملی، ایران و لبنان است. به این فکر می کردم وقتی یک ایرانی عازم لبنان می شود، چه چیزی صید می کند که به درد خودش بخورد؟ چه به کار ایران امروز می آید؟
البته این نگرانی را داشتم که آیا امکان آن فراهم می شود یا نه؟ چون نوشتن کتاب، احتیاج به مواد اولیه ای داشت که باید به دستم می رسیدند تا آنها را فرآوری کنم و به کتاب تبدیل کنم؛ اتفاقات و پدیده هایی که باید در راه دیدن آنها قرار می گرفتم. تنها نگرانی ام این بود که در عالم بیرونی با این پدیده ها برخورد نکنم. سی درصد احتمال می دادم که این اتفاق نیفتد و ۷۰ درصد هم این احتمال که در راه آن اتفاقات و رویدادها قرار می گیرم. روی همین حساب، من با احتمال شصت هفتاد درصدی برای نگارش کتاب به این سفر عازم شدم.
بنابراین آن چیزی که تبدیل به کتاب شد، مواد بسط یافته خروجی های رسانه ای نبود. اگر گزارش های روزنگاری را که در آن روزها به رسانه های مختلف تحویل می دادیم ببینید، متوجه می شوید که فضای متفاوتی نسبت به کتاب دارند. ماهیت هر دو یکی است ولی سوژه هایی که روی آنها دست گذاشتم، متفاوت هستند. کتاب خط سیر مشخصی دارد و حول یک مفهوم ذهنی مشخص است که در گزارش ها خیلی بسمت آن نرفتم. مسأله من در کتاب هویت ملی، ایران و لبنان است. به این فکر می کردم وقتی یک ایرانی عازم لبنان می شود، چه چیزی صید می کند که به درد خودش بخورد؟ چه به کار ایران امروز می آید؟
* یعنی گزارش های روزانه بیشتر مناسب فضای خبری بود ولی کتاب دنبال ایجاد یک خط تحلیلی بر بستر اتفاقات روزانه بود. درست است؟
گزارش های روزانه صرفا پوشش دادن اتفاقی بود که در اطراف ما می افتاد. البته امکان دارد گریزهایی هم به تحلیل بزنم اما فضای کلی آن همین است. در کتاب تلاش کردم عمیق تر شوم و از کار خبری صرف بیرون بزنم. یک مسأله هم به من کمک کرد و آن هم این بود که به واسطه کمک حزب الله به مناطق مهم و خوبی رفتیم. ما در تیم رسانه ای بودیم که روابط خوبی با حزب الله داشت و دوستان حزب الله ما را خیلی این طرف و آن طرف هم بردند؛ همچون تا لب مرز اسرائیل و حتی مناطقی که تا سه چهار روز قبل در اشغال نیروهای اسرائیلی بودند. مثلا من یکی از روستاهایی را که به معنای واقعی با خاک یکسان شده بود، دیدم. منطقه کفرکلا که یک منطقه مسکونی بود و پنج شش هزار نفر در آن زندگی می کردند، کاملا با خاک یکسان شده بود. شعارنویسی های اسرائیلی ها روی در و دیوار آن منطقه و تبریک شهادت سید را آنجا دیدیم. مثلا یکی از دیوارنوشته های غم انگیز انگلیسی و عبری که دیدم این بود؛ «نصرالله مُرد!». می خواهم بگویم این چیزها را هم دیدیم. در کتاب علاوه بر این که این عینیات را ذکر می کنم، چه در مراسم خاکسپاری و چه در بازدید از مناطق جنگ زده و هم تمهیدات تشییع سید، به پشت صحنه جنگ و روی صحنه جنگ هم سر می زنم. در کتاب علاوه بر این که در رابطه با وقایع روز حرف می زنم، به بهانه های مختلف به اقتصاد لبنان و جامعه لبنان و تاریخ لبنان و حتی سبک زندگی لبنانی ها هم گزیر می زنم. مثلا سبک زندگی لبنانی ها خیلی متفاوت از چیزی است که ما در ایران فکر می نماییم.
در کتاب مسأله اصلی ام این بود که مقاومت و این تشییع و این ایستادن جلوی اسرائیل را در بافت فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی لبنان ببینم. اگر شما این پدیده ها را از بافت سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و عقیدتی و فرهنگی لبنان جدا کنید، نمی توانید آنرا بفهمید.
در کتاب مسأله اصلی ام این بود که مقاومت و این تشییع و این ایستادن جلوی اسرائیل را در بافت فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی لبنان ببینم. اگر شما این پدیده ها را از بافت سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و عقیدتی و فرهنگی لبنان جدا کنید، نمی توانید آنرا بفهمید. این اتفاقی است که ما در ایران خیلی به آن گرفتار هستیم. ما حزب الله و مقاومت را جدا از بافت فرهنگی و سیاسی لبنان می بینیم. بر همین مبنا یک فهم ایرانی از حزب الله لبنان داریم؛ در صورتیکه باید حزب الله را در این بافت فرهنگی و سیاسی ببینیم. برای من خیلی مهم بود که بتوانم این را بفهمم و در عین حال چیزی را که درک کرده ام، به مخاطب هم انتقال بدهم. به این علت در کتاب خیلی رفت و برگشت به تاریخ دارم. به خاطر همین است که کتاب من سفرنامه به معنای رایج آن که کجا رفتم و چه کار کردم، نیست. ولی به این معنا هم نیست که در رابطه با این چیزها حرف نزده ام. بتناسب موضوعات و اتفاقات به تاریخ و فرهنگ و اقتصاد لبنان هم رفت و برگشت دارم و تلاش می کنم حزب الله را در بافت خودش بفهمم.
* این مقدمه کمک می نماید به مبحث اصلی این گفتگو بپردازیم؛ یعنی نسبت نوشتن و خبرنگاری. این که نویسنده خودش اهل دیدن و نوشتن و روایت کردن و تحلیل باشد، چقدر کمک می نماید که در حوزه رسانه کار مؤثرتر و بهتر و عمیق تری انجام دهد؟ تجربه شما از نوشتن این کتاب چیست؟
من در فضای رسانه ای و خبری، یک مقام خبرنگاری قائل هستم و یک مقام روزنامه نگاری. هرچه جلوتر می رویم تفکیک اینها هم بیشتر می شود. هرکدام هم مزیت هایی دارند و معایبی. خوشبختانه من این تجربه را داشتم که هم در خط مقدم کار رسانه ای، یعنی در خبرگزاری ها کار کنم و خبرنگاری در لحظه را تجربه کنم، و هم تجربه کار در روزنامه ها و مطبوعات را دارم؛ یعنی تولید محتوای روزانه برای روزنامه یا نشریه یا هفته نامه. پس من هردو را تجربه کرده ام و این طور نیست که درکم از آنها از دور باشد.
با توجه به این تجربه ها، معتقدم ما در فضای رسانه ای یک مقام «خبری و خبرنگاری» داریم و یک مقام «روزنامه نگاری». در گذشته اینها خیلی با هم هم پوشانی داشتند اما هرچه جلوتر می رویم تفکیک اینها بیشتر می شود. مقام خبرنگاری، ایستادن در مقام اطلاع رسانی و انتقال منابع و لینک های خبری است؛ این مقام مصرف روزانه دارد و حتی گاهی مصرف ساعتی پیدا می کند. یک مقام هم مقام روزنامه نگاری است. مقام روزنامه نگاری تاریخ انقضای ساعت به ساعت یا روزانه ندارد. مقام روزنامه نگاری مقامی است که می تواند محتوایی ماندگار برای ماه ها و سال ها و دهه ها تولید نماید.
* برای مقام روزنامه نگاری نیازی نیست ابتدا مقام خبرنگاری را تجربه کرده باشی؟
قطعاً اگر بخواهید به مقام روزنامه نگاری برسید، باید خبرنگاری را تجربه کرده باشید. اصلاً به این معنا نیست که کسی بدون تجربه خبرنگاری، می تواند روزنامه نگار شود. اما مقام روزنامه نگاری جایگاهی است که شما در تقاطع اطلاعات و رویدادها و وقایع ایستاده اید و این ها را از منابع مختلف کسب می کنید و حالا می خواهید یک ارتباط معنادار بین اینها پیدا کنید. نمی خواهم بگویم روزنامه نگاری در جایگاه تحلیلگری است، ولی خیلی شبیه به تحلیلگری است. مقام روزنامه نگاری هم خودش و هم مخاطب را به این سمت حرکت می دهد که بتواند بین انبوه اتفاقاتِ ظاهراً بی ربط و پرت و پلا که در اطرافش اتفاقات می افتد، ارتباطات معنادار پیدا کند. ما روزانه چقدر در معرض اتفاقات و اخبار هستیم؟ خیلی زیاد. زیر بمباران اطلاعات هستیم. اگر مخاطب برای مواجهه با این بمباران اطلاعات یک نظم ذهنی و نظام کلاسه بندی و قفسه بندی نداشته باشد، اطلاعات دریافتی اش در هوا رها می شود. حتی احساس کاذبی هم به او دست می دهد و فکر می کند از تمام چیز اطلاع دارد ولی این گونه نیست.
مقام روزنامه نگاری جایگاهی است که شما در تقاطع اطلاعات و رویدادها و وقایع ایستاده اید و اینها را از منابع مختلف کسب می کنید و حالا می خواهید یک ارتباط معنادار بین اینها پیدا کنید. نمی خواهم بگویم روزنامه نگاری در جایگاه تحلیلگری است، ولی خیلی شبیه به تحلیلگری است.
امروز بر خلاف سی چهل سال پیش، مسأله ما فقط دریافت و اطلاع از خبر نیست؛ بلکه مسأله ما اینست که بتوانیم بین میلیونها دیتا و فکتی که در فضا پرتاب می شود، صد تا از آنها را صید نماییم و متوجه یک ارتباط معنادار و یک نظم هندسی بین این صد تا حقیقت و اطلاعات باشیم. این مقام روزنامه نگاری است. این چیزی است که مطبوعات بزرگ دنیا مثل گاردین، نیویورک تایمز، واشنگتن پست و حتی رسانه های جدیدتر انجام می دهند. در همین جنگ اخیر دیدید که رسانه های ما از جایی مثل آکسیوس خیلی نقل می کردند. اینها می کوشند اینجا بایستند.
* با توضیحات، کتاب «دوازده صفر سه» را در امتداد این مقام روزنامه نگاری می بینید؟
بله. در امتداد همین فضاست. هرچند قالب آن کتاب است ولی مدیای حرفه ای من روزنامه نگاری است. از لحاظ اقتضائات و نوع مدیای رسانه ای، تفاوت هایی دارند؛ با این همه کتاب در امتداد همین مدل روزنامه نگارانه و ژورنالیستی است که من در هفت هشت سال قبل تلاش کرده ام در آن جلو بروم و یک جاهایی لذتش را درک کرده ام. با این نگاه به نظرم رسانه تمام نشده است و روزنامه و روزنامه نگاری و کاری خبری، هنوز زنده و مؤثر است. این مقام مقامی است که هم روزنامه نگار را می سازد و هم مخاطبش را رشد می دهد. چون روزنامه نگار و مخاطب، اگر به دنبال این نباشند که حقیقت های بیرونی را صرفا برای این صید کنند که کلیشه های ذهنی خودشان را بر آنها تحمیل کنند، بلکه به دنبال این باشند که با صید این حقیقت های بیرون خودشان را به حقیقت اصلی نزدیک تر کنند، رشد کرده اند و درک شان از حقیقت جدی تر و عمیق تر است. در واقع روزنامه نگار و کارگزار رسانه ای در مقامی کشف و شهود می کند و قدم می گذارد که هم خودش لذت فهمش از پدیده های اطرافش را درک می کند و هم آهسته آهسته مخاطب را به آن لذت می رساند.
* تعریفی که از کار خبری و رسانه ای دارید، کمی جدی تر از چیزی نیست که امروز در کشور شاهد آن هستیم؟ چون در سالهای اخیر خبرنگاران مؤلف و صاحب نظر زیادی تربیت نکرده ایم.
درست است ولی این مشکل مخاطب نیست. این که می بینید برخی از رسانه ها و روزنامه نگارها به این مقام می رسند و مخاطب هم آنها را دنبال می کند و جدی می گیرد، نشان داده است که اگر کسی کار جدی کند، دیده و خوانده می شود؛ حتی در همین شرایطی که خیلی ها اعتقاد دارند مخاطب رسانه عجول شده است و دنبال مصرف ساندویچی است. اتفاقاً اینجا اهمیت کار روزنامه نگاری بیشتر می شود.
* رشد رسانه های اجتماعی و افزایش منابع خبری و رسانه ای هم اهمیت این نگاه به رسانه را بیشتر کرده است.
همین طور است. به خاطر این فضای تکثر و وحشتناک اطلاعاتی، ما قبل از آن که به اطلاعات نیاز داشته باشیم، به ارتباط معنادار میان اطلاعات مختلف نیازمند هستیم تا بتوانیم یک چهارچوب ذهنی از پدیده های اطراف مان به دست بیاوریم و به یک ادراکی برسیم. در این نگاه، کتاب، حداقل کتاب «دوازده صفر سه»، ادامه همین مسیر ژونالیستی است که من با آزمون و خطا و کورکورانه، در آن دست به عصا جلو می روم.
* کتاب «دوازده صفر سه» چقدر توانسته پیچیدگی های جامعه لبنان را به مخاطب ایرانی نشان دهد؟
خوشبختانه حس می کنم آن لذتی را که از درک جامعه متکثر لبنان داشتم، توانسته ام در کتاب جاری کنم. این که مخاطب هم با من هم نظر است یا نه، نمی دانم. چون وقتی در رابطه با لبنان صحبت می نماییم، باید همه پیشفرض هایمان را کنار بگذاریم. کشور، هم وطن، پرچم، هویت ملی، لبنانی، پاسپورت لبنانی و… همه را باید کنار بگذاریم. ما در ایران یک فهمی از این اصطلاحات داریم و ما را به معناهایی رهنمون می کنند که آنجا اصلاً وجود ندارد. آنجا پرچم اصلاً محلی از اعراب ندارد. وقتی محلی از اعراب ندارد، یعنی همه آن معانی که ما بارِ مفهومی به نام پرچم می نماییم، اصلاً وجود ندارد. در کتاب تلاش کردم این حقیقت ها را عیان کنم و امیدوارم مخاطب هم با من هم نظر باشد.
* پس از نوشتن این کتاب، باردیگر این تجربه را تکرار می کنید؟ اصولا فکر می کنید تجربه نوشتن این کتاب چقدر کمک می نماید در فضای رسانه ای مؤثرتر باشید؟
این مدل ژونالیسم خواه ناخواه شما را پیش می برد. شما وقتی با مسأله ای درگیر می شوی و یک چیزی برائت تبدیل به مسأله می شود، به صورت طبیعی به این وادی کشیده می شوی و در آن دقیق می شوی و رشد می کنی. این مسأله مندی، شما را مثل گردابی، مدام به داخل خودش می کشد و شما هم مدام به جهت اینکه مسأله را بهتر بفهمی، ناگریزی که بیشتر بخوانی و بیشتر حرف های حسابی را که در رسانه های مطرح است، مطالعه کنی. و این خود به خود در مدل روزنامه نگاری ات سرریز می کند و مخاطب را هم رشد می دهد.
کار ژورنالیستی، مسأله مند شدن آدم است، فارغ از این که در کدام نقطه ایستاده باشد؛ چه در جایگاه روزنامه نگار و چه در جایگاه مخاطب. آدمی که مسأله مند می شود، چون مسأله به بخشی از وجود و شخصیتش تبدیل می شود، مدام می خواهد بیشتر بفهمد و بیشتر معادلات را درک کند و مدام چیدمان نامرئی معادلات در این فضا را بیشتر کشف کند.
کار ژورنالیستی، مسأله مند شدن آدم است، فارغ از این که در کدام نقطه ایستاده باشد؛ چه در جایگاه روزنامه نگار و چه در جایگاه مخاطب. آدمی که مسأله مند می شود، چون مسأله به بخشی از وجود و شخصیتش تبدیل می شود، مدام می خواهد بیشتر بفهمد و بیشتر معادلات را درک کند و مدام چیدمان نامرئی معادلات در این فضا را بیشتر کشف کند؛ برای همین ناگزیر است که به شکل مدام توانایی ها و مهارت های خودش را بالاتر ببرد و مدام خودش را بیشتر تجهیز کند و مدام اطلاعات بیشتری در فضای کاری خودش پیدا کند و خلأهای ادراکی و شناختی خودش را کشف و پر کند. وقتی این تلاش سرریز کند، تبدیل می شود به گزارش های ژورنالیستی و روزنامه نگارانه.
همچنین اگر شما احساس کنی با واقعیات پیچیده ای روبه رو شده ای که قد و قواره و مختصات رسانه ای و روزنامه نگاری برایش کوچک است، از ساحت روزنامه نگاری به ساحت کتاب هجرت می کنی و آنجا حرف هایت را می زنی. این تجربه ای بود که من در لبنان آنرا به دست آوردم. یعنی گفتم داری با اتفاقاتی مواجه می شوی که روزنامه نگاری روزانه، ولو این که تحلیلی هم باشد، مناسب انتقال آن نیست. حقیقت خیلی بزرگ تر و گنده تر از چند تا گزارش رسانه ای روزانه است. حتی اگر جلوتر بروی، امکان دارد تبدیل گردد به یک مطالعه و پژوهش میان رشته ای در حوزه آکادمیک. یا اگر جلوتر بروی، تبدیل می شود به یک مکتب فکری و سیاسی. بستگی دارد که آدم در حد وسع و سوادش کجای این مسیر ایستاده باشد.
* شما یکی از خبرنگارانی هستید که رسانه های خارجی را هم کم و بیش دنبال می کنید. اوضاع رسانه های داخلی و خارجی را چطور ارزیابی می کنید؟
تفاوت ها زیاد است. ما مثلا روزنامه نگار اشپیگل را داریم که ۱۵ سال است درحال مطالعه روی گروههای جهادی منطقه است. او آنقدر انگیزه مند می شود که با تمام خطرها به اردن می رود و در منطقه ای که ابومصعب الزرقاوی به دنیا آمده ساکن می شود؛ یعنی در منطقه ای که هر آن امکان دارد کشته شود یا اسیر شود. این نشان داده است که هرکسی به دنبال کشف حقیقت و حقیقت است. او هم در جستجوی حقیقت است و می خواهد معادلات را بهتر بفهمد. مقصودم از حقیقت، حقیقت لایتناهی نیست، بلکه کشف همین حقیقت ها و حقیقت ها در پیرامون خودمان است. این آدم مدام درحال کشف است و لذت کشف را درک می کند و این لذت را با بقیه به اشتراک می گذارد.
* پس کار خبری لزوماً انتقال اطلاعات نیست، بلکه کشف حقیقت و حقیقت است.
دقیقاً. چون پیش فرض نگاه روزنامه نگار همیشه اینست که حقیقت جلوتر از کلاسه بندی ذهنی انسان ها است. حقیقت و حیات انسانی در بیرون از ذهن ما زنده است و کارش را پیش می برد؛ این آدم ها و نظریه پرداز ها هستند که خودشان را بدو بدو به این حقیقت ها می رسانند و مدام می خواهند این حقیقت ها را چهارچوب بندی کنند. چهارچوب بندی هم می کنند، ولی این حقیقت باردیگر یک پله جلوتر می رود. بعنوان مثال، انقلاب ها همیشه اتفاق می افتد؛ آن هم بیرون از ذهن اندیشمندان علوم اجتماعی. بعد اندیشمندان علوم اجتماعی دوان دوان خودشان را به انقلاب ها می رسانند و آنها را چهارچوب بندی می کنند و می گویند پیشران انقلاب این بود، مسأله انقلاب این بود و انگیزه اش این بود. ولی انقلاب بعدی اتفاق می افتد و باردیگر باید انگاره هایشان را بازیابی کنند. می خواهم بگویم حقیقت جلوتر از ذهن ماست و زنده است و جاری است و حیات دارد و در این نگاه که من از آن حرف می زنم، حقیقت است که معلم انسان است. از ما هم منظورم مای دانشگاهی و پژوهشگر و محقق و نویسنده و روزنامه نگار است؛ مایی که می خواهیم از حقیقت وام بگیریم و تلاش می نماییم حقیقت درکی به درک های قبلی ما اضافه کند.
وقتی یک خبرنگار در نظام رسانه ای آمریکای شمالی و اروپای غربی، ده یا پانزده سال در یک حوزه کار می کند، تبدیل می شود به تحلیلگری که کتاب می نویسد. تازه کتاب نوشتن که بماند، پس از پانزده سال محل مشورت سیاسیون قرار می گیرد و در تصمیم سازی ها مشارکت پیدا می کند، اما در ایران این گونه است؟ خیر.
در این نگاه، ما هستیم که از حقیقت یاد می گیریم، نه این که ما چیزی در دست داشته باشیم و بگوییم حقیقت اینست. ما حقیقت را می فهمیم و حقیقت را توصیف می نماییم و مختصات آنرا نشان می دهیم. همه اینها را از موضع بیرون از جهان بینی توحیدی یا ایرانی خودمان عرض کردم؛ باآنکه وقتی وارد جهان بینی خودمان می شویم، اهمیتش خیلی بیشتر هم می شود. چون در گفتمان و جهان بینی ما، یعنی در نقطه ای از جهان بینی و نگاه فلسفی که ایستاده ایم، حقیقت ها دیگر هم عرض هم نیستند. یک سری از حقیقت ها فاصله شان با حقیقتِ هستی کمتر و بعضی فاصله شان از حقیقت هستی بیشتر است. وقتی این طوری می شود و کسی در این جایگاه قرار می گیرد و می ایستد، با تذهیب نفس و تلاش و مطالعه و…، از نظر من دیگر در جایگاه پیامبری است. من این طوری به کار رسانه ای و روزنامه نگاری نگاه می کنم.
* بگذارید وارد حوزه پیامبری نشویم! بعنوان سوال آخر و پایانی، محمدصادق علیزاده پس از این همه سال کار خبری و رسانه ای و روزنامه نگاری، از کار خبری خسته است یا شوق و اشتیاقش بیشتر شده است؟
بیشتر شده است؛ باآنکه رسانه در کشور ما خیلی محلی از اعراب ندارد و سیاستهای رسانه ای درستی نداریم و رسانه فهم های زیادی نداریم. همه این نامهربانی هایی که همه می گویند وجود دارد و من هم اصلاً نفی شان نمی کنم، اما این که شما جهان را می فهمی و در شناخت هستی نوعی مکاشفه داری و در راه کشف این حقیقت ها لذت می بری، خیلی لذت بخش است. هرچند باز هم باید بگویم که در کشور ما رسانه محلی از اعراب ندارد و رسانه تخصصی محلی از اعراب ندارد و ژورنالیسم تخصصی محلی از اعراب ندارد. وقتی یک خبرنگار در نظام رسانه ای آمریکای شمالی و اروپای غربی، ده یا پانزده سال در یک حوزه کار می کند، تبدیل می شود به تحلیلگری که کتاب می نویسد. تازه کتاب نوشتن که بماند، پس از پانزده سال محل مشورت سیاسیون قرار می گیرد و در تصمیم سازی ها مشارکت پیدا می کند، اما در ایران این گونه است؟ خیر.
در این کشورها، خبرنگاران نه تنها کتاب می نویسند و و کتاب شان خوانده می شود، بلکه مهم تر از آن، محل مشورت سرویسهای امنیتی هم قرار می گیرند. یعنی در مرحله تصمیم سازی هم از نظرات آنها استفاده می نمایند و آنها را پس نمی زنند. هم در آمریکا و کاخ سفید این شکلی است، هم در اروپا این شکلی است و هم در اسرائیل. این به این علت است که طرف ده پانزده سال در این عرصه کار کرده و خط و ربط ها را می شناسد و روابط معنادار بین جریانات و افراد و اتفاقات را درک می کند؛ ازاین رو در مراحل سیاستگذاری و تصمیم گیری از درک و شناخت و تجربه این آدم استفاده می شود. من هم همه اینها را قبول دارم و می دانم که هیچکدام از اینها در کشور ما وجود ندارد؛ یعنی نه رسانه در جایگاه خودش است، نه مدیریت رسانه توانایی درک این پیچیدگی های بیرونی را دارد، اما با همه اینها من از کار خبری و رسانه ای لذت می برم.
منبع: بلك بلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب