یادداشت مهمان؛
یادمانی که درش بسته ماند
بلک بلاگ: مدلول احیا را می دانید؟ هیچ کدام از کاروان های راهیان نور تا دو سال پیش که به خوزستان می آمدند، گذرشان هم به راه آهن نمی افتاد و اصلاً به فکرشان هم نمی رسید راه آهن یادمان دفاع مقدس شود...
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: کتاب «حوض خون»، شامل خاطرات و روایت های ۶۴ نفر از بانوان اندیمشکی درباره ی فعالیت شأن در بخش رختشویی البسه رزمندگان دفاع مقدس است که فاطمه سادات میرعالی، زهرا بختور، سمانه نیکدل، سمیه تتر، نسرین تتر، مهناز الفتی پور، آمنه لهراسبی و نرگس میردورقی تحقیق آنرا برعهده داشته اند. این کتاب که حاصل همکاری دفتر تاریخ شفاهی اندیمشک و واحد تاریخ شفاهی دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی است، فروردین ۱۴۰۰ با تحقیق و تدوین فاطمه سادات میرعالی توسط انتشارات راه یار منتشر گردید.
«حوض خون» سومین عنوان از مجموعه «پشیبانی جنگ» و چهارمین عنوان مجموعه «زنان انقلاب» است که توسط انتشارات راه یار چاپ می شود. انتشار این کتاب سبب احیای یک یادمان دفاع مقدسی در اردوهای راهیان نور شد. اما یادمان گفته شده مدتی بعد بسته و غیرفعال شد. امتداد این عدم فعالیت سبب انتقاد مرتضی قاضی پژوهشگر و نویسنده تاریخ شفاهی شده که در قالب یادداشتی که برای انتشار در اختیار مهر قرار گرفته، مطرح گردیده است.
این مطلب با مقدمه ای از معصومه پاپی عضو مؤسسه فرهنگی شهید زیوداری و راوی یادمان حوض خون آغاز می شود و نوشته قاضی با عنوان «من احیا ارضاً مواتاً...» در ادامه آن می آید؛
بعد از تقریظ رهبر انقلاب روی کتاب «حوض خون»، روایت زنان اندیمشک از رخت شویی در دفاع مقدس و اتفاق ملی که برای این اثر افتاد و یکی از ثمرات آن احیای بیمارستان شهید کلانتری اندیمشک بود، پای کاروان های راهیان نور به یادمان حوض خون باز شد. سال قبل (سال۱۴۰۱) مسؤولین شرکت راه آهن قول دادند تمام همکاری لازم جهت راه اندازی یادمان بیمارستان شهید کلانتری را انجام می دهند. لازم به ذکر است که بیمارستان شهید کلانتری اندیمشک در محدوده شرکت راه آهن قرار دارد. برخی از مسؤولین رده بالای شرکت راه آهن چند روزی میهمان مجموعه شهید زیوداری اندیمشک، مجموعه تولیدکننده کتاب حوض خون، بودند. اعضای این مجموعه با صداقت کامل عکس ها و فیلم هایی که طی چند سال تحقیق میدانی جمع آوری کرده بود، در اختیار مسؤولین شرکت راه آهن قرار دادند. تعدادی بنر با آرم راه آهن طراحی شد. مدت کوتاهی یادمان مثل سال پیش با روایت بانوانه توسط راویان و پژوهشگران حوض خون پذیرای کاروان های راهیان نور بود اما طولی نکشید که مسؤولین راه آهن در یک تصمیم عجولانه و غیرمنطقی مانع ورود راویان و احیاگران یادمان شدند و بجای بانوان راوی یادمان، رزمنده ای نوجوان از زمان جنگ را برای روایتگری به یادمان فرستادند!
اعضای مجموعه شهید زیوداری ۵ روز پشت درهای بسته یادمان بودند و از آنجا که کاروان ها برای شنیدن روایت بانوانه یادمان می آمدند، اعضای مجموعه پشت درهای بسته برای کاروان ها روایتگری می کردند که مسؤولین راه آهن در این روایتگری هم کارشکنی کردند. تا این که سردار حاجتی رئیس بنیاد حفظ آثار و ارزش های دفاع مقدس خوزستان به جهت اینکه پای رسانه ها به ماجرا کشیده نشود و پاسخگو نباشند، پادرمیانی کرد و با وعده این که یادمان باز می شود و راویان می توانند روایگری کنند، غائله را ختم کرد، اما مشکلات همچنان به قوت باقی ماندند و یادمان با روایتگری رزمنده جانباز جنگ و روایت شیمیایی شدن ایشان در حلبچه ادامه پیدا کرد!
و اما سال ۱۴۰۲ شرکت راه آهن به کلی کاروان های راهیان نور را به یادمان راه نداد و کاروان ها به درهای بسته می خوردند و برمی گشتند، یعنی عملاً یادمان تعطیل شد. راویان حوض خون و نویسنده و پژوهشگران مجموعه شهید زیوداری رسالت خودشان را در رساندن روایت ناب به راهیان نور، در پادگان ها و یادمان های دیگر انجام دادند. این در شرایطی است که مسؤولین راه آهن گفته بودند یادمان را باز می نماییم. اما شنیده ها حاکی از این است که سیاست ستاد راهیان نور هم به سمت کم کردن یادمان ها پیش می رود. باتوجه به اتفاقاتی که سال قبل و امسال برای یادمان حوض خون رخ داد، تصمیم گرفتیم یادداشتی را که مرتضی قاضی، یکی از فعالان حوزه مستندنگاری که درباره ی این اتفاق ناگوار نوشته منتشر نماییم. قاضی یکی از چهره های حوزه تاریخ نگاری است که پژوهشگران و نویسندگان مجموعه شهید زیوداری تخصص و تجریه خودرا مرهون دلسوزی های وی می دانند. او از بدو شروع کار مجموعه شهید زیوداری همراه این مجموعه بوده و در جریان پیشرفت کار اعضای مجموعه هست. ایشان پس از اتفاقی که سال قبل برای یادمان حوض خون افتاد یادداشت زیر را نوشت، اما سال قبل امکان انتشار آن فراهم نشد. تعطیلی کامل یادمان حوض خون در سال ۱۴۰۲، بهانه ای شد برای انتشار این یادداشت. ***
من احیا ارضاً مواتاً...
کسی باورش نمی شد! حاتمی کیا که سر فیلم «بادیگارد» بود و در هیچ برنامه ای شرکت نمی کرد و با هیچ رسانه ای مصاحبه نمی کرد، پا شده و آمده بود رونمایی کتاب «حرفه ای». برنامه ای جمع وجور و خودمانی و بی سروصدا که با حضور ابراهیم حاتمی کیا، کارگردان سینما و علیرضا کمری نویسنده و پژوهشگر مطالعات دفاع مقدس، علیرضا رضاداد مشاور بنیاد سینمایی فارابی و خانواده مرحوم جواد شریفی راد، راوی کتاب حرفه ای دی ماه ۱۳۹۴ در خبرگزاری مهر انجام شد و همه در وصف مرحوم محمدجواد شریفی راد و خاطراتش در کتاب حرفه ای صحبت هایی کردند شنیدنی.
بعد از جلسه با پیمان و پویا، فرزندان مرحوم شریفی راد بیرون سالن اجتماعات خبرگزاری مهر ایستادیم به گپ وگفت. نخستین بار بود در مراسم رونمایی کتاب پدرشان می دیدمشان. کتاب را پیش از انتشار به شان نداده بودم، شاید از ترس از این که چه واکنشی نشان می دهند. اما صحبت های آن روز بچه ها حیرت زده ام کرد. پیمان می گفت «آقای قاضی! ما کی باورمون می شد برای رونمایی کتاب بابا، حاتمی کیا بیاد! ولی اومد. اول جلسه بهش تیکه انداختم آقای حاتمی کیا، این طرفا؟ برگشت اظهار داشت: با اون پیامکی که زدی، مگه می تونستم نیام؟! چقدر آقای کمری درباره ی کتاب خوب صحبت کرد. چه برنامه خوبی بود. باور کنید آقای قاضی، وقتی خود من این کتاب رو خوندم، انگار بابا برام زنده شد. انگار خود بابا بود که داشت برام حرف می زد. حتی صدای بابا رو توی گوشم می شنیدم، انگار خودش جلوی من نشسته و داره برام همین خاطرات رو تعریف می کنه. خدا خیرت بده آقای قاضی. بابای ما با این کتاب باردیگر زنده شد. شما اگر بدونید ما توی این دو سال بعد رفتن بابا سر ماجرای انفجار فیلم معراجی ها، چقدر سختی و فشار رو تحمل کردیم. چقدر اذیت شدیم. چقدر حرف ها درباره ی بابا زدن. از اون طرف ما می خواستیم داد بزنیم که بابای ما این همه زحمت برای مردم در دوران جنگ کشید، اما انگار خفه شده بودیم. شما با این کتاب خودتون، حرف های توی سینه ما رو گفتید. حالا می تونیم این کتاب رو روی دست بلند نماییم و به هر کسی که درباره ی بابا حرف می زنه، بگیم بیا بگیر بخون. ببین بابای ما برای مردم خودش و این کشور چی کارها کرده. آقای قاضی! می دونی مادر ما وقتی این کتاب رو دید، چی گفت؟ گفت انگار معجزه شده. برای ما این کتاب عین معجزه بود. توی اوج ناامیدی و فشار و سختی، این کتاب مثل یک معجزه بود برای خانواده ما. خدا بهت سلامتی بده. خدا هر چی می خوای بهت بده که اینطوری دل ما رو شاد کردی و این معجزه رو به ما هدیه دادی.»
حرف های آن روز پیمان شریفی راد مهم ترین دلیل است به جهت اینکه چرا هنوز در عرصه ثبت خاطرات آدم ها مانده ام و تا دنیا دنیاست رهایش نمی کنم. وقتی حرف های خانواده مرحوم شریفی راد را برای استادم، آقای علیرضا کمری بیان کردم و گفتم کتاب حرفه ای برای خانواده شریفی راد شبیه معجزه بوده، ایشان اظهار داشت: «حق دارند این را بگویند. این جمله را از جانب من به بچه هایی که کار خاطره می کنند بگو: کاری که شما خاطره گیران و خاطره کاران در کتاب های خاطره و زندگینامه انجام می دهید، مصداق این آیه قرآن است که «و من احیاها فکانما احیا الناس جمیعا» خدا در قرآن می گوید اگر یک نفر را زنده کنی، انگار جماعتی از مردم را زنده کرده ای. شما در کتاب حرفه ای خانواده ای را باردیگر زنده کرده ای. احیائشان کرده ای.»
وقتی خاطرات فردی را می شنوی و ثبت می کنی، حالا چه زنده باشد و چه شهید و چه مرحوم، او را در کتاب خاطراتش برای همیشه تاریخ زنده نگه می داری. خودش هم که از دست برود، اما کتابش که همیشه هست. هر کسی که کتاب خاطره می خواند، با راوی کتاب زندگی می کند و همراه می شود و اینطور است که کتاب صدقه جاریه ای می شود برای نویسنده، تا آخرین روزی که بساط دنیا برپاست. به ازای هر نفری که کتاب به دستش می رسد و می خواند و تأثیری از آن کتاب می گیرد، طبقی از خیر و برکت را فاکتور می کنند برای راوی و نویسنده ای که آنرا ثبت کرده. این باور من است.
و من سال هاست که با همین باور دوام آورده ام در کار خاطره گیری و خاطره نگاری. این حرف ها و باورها را هم فقط برای خودم نگه نداشته ام، در این ۱۵ سال قبل هر جا برای هر جمعی که کارگاه مستندنگاری داشته ام، این حرف ها و باورها را گفته ام و جایگاه کارمان را برایش توضیح داده ام تا بچه های خاطره کار مختصات خودشان و کارشان را در عالم هستی بدانند و بداند که با کارشان چه ارزش افزوده ای در این دنیا ایجاد می کنند. البته برخی از آن هایی که این سال ها مخاطب حرف هایم بوده اند، گیرایی شان آنقدر بالا بوده اند که همین حرف و ایده ام را گرفته اند و از خودم جلو زده اند.
مهم ترین کاری که این کتاب کرده، چیست؟ همان چیزی که در بخش اول یادداشتم گفتم: «و من احیاها فکانما احیا الناس جمیعا». این کتاب نمونه کامل این آیه است. بچه های مؤسسه رفته اند سراغ زن هایی که در کوچه پس کوچه های تاریخ گم شده بودند و صدایشان به کسی نمی رسید و حتی کسی سراغشان نمی رفت که صدایشان را بشنود و حتی اگر هم کسی سراغشان می رفت و دعوتشان می کرد به سخن گفتن و بازگو کردن آن چه که بر سرشان گذشته در هشت سال جنگ، خودشان فکر نمی کردند حرفشان به درد روایت می خورد«حوض خون» مصداق اتمّ این حرف است. فاطمه سادات میرعالی نویسنده کتاب و بچه های مؤسسه فرهنگی هنری شهید زیوداری اندیمشک و عظیم مهدی نژاد، مسؤولشان را نخستین بار خرداد سال ۱۳۹۴ در زینبیه ای ساده و صمیمی در اندیمشک ملاقات کردم. برای کارگاه مصاحبه رفته بودم و همانجا دریافتم که این ها با همه دیگرانی که در کارگاه هایم شرکت کرده اند، فرق می کنند. این ها اگر حرفی به شان بزنی، یک کلمه اش هم هدر نمی رود. آموزه های کلاس آموزشی را می بلعند و عیناً پیاده می کنند و کاری تحویلت می دهند فراتر از آن چه که خودت تصورش را می کنی. ماجرای من و بچه های مؤسسه از سال ۱۳۹۴ تا همین زمان حال، طولانی است. خلاصه اش می کنم و می رسم به حوض خون. کتابی که به خاطرات ۶۴ بانویی می پردازد که در دوران جنگ در رختشوی خانه بیمارستان شهید کلانتری اندیمشک فعالیت می کرده اند و لباس و ملحفه و پتوی رزمندگان را می شسته اند و چه صحنه های باشکوهی از ایثار زن مسلمان ایرانی را آفریده اند. کتاب را اگر تابحال نخوانده اید، شناختتان از جایگاه زنان در جنگ و حتی زن ایرانی کامل نیست. بخوانید تا ببینید که زنان ما چه کرده اند.
حوض خون خاصیت های زیادی دارد. اما مهم ترین کاری که این کتاب کرده، چیست؟ همان چیزی که در بخش اول یادداشتم گفتم: «و من احیاها فکانما احیا الناس جمیعا». این کتاب نمونه کامل این آیه است. بچه های مؤسسه رفته اند سراغ زن هایی که در کوچه پس کوچه های تاریخ گم شده بودند و صدایشان به کسی نمی رسید و حتی کسی سراغشان نمی رفت که صدایشان را بشنود و حتی اگر هم کسی سراغشان می رفت و دعوتشان می کرد به سخن گفتن و بازگو کردن آن چه که بر سرشان گذشته در هشت سال جنگ، خودشان فکر نمی کردند حرفشان به درد روایت می خورد.
شهر اندیمشکی که سال ها، از دوران جنگ به این طرف، می خواست فریاد بزند که در جنگ چه کرده، اما صدایش به گوش کسی نمی رسید، حالا یک کتاب از نقش زنانش در جنگ گذاشته بود روی میز، معجزه وار. خدا هم به متولیان این کار عزت داد و حوض خون از حالت یک کتاب درآمد و تبدیل شد به یک جریان فرهنگی.
اما عوامل تولید کتاب در حوض خون از چه حرف می زنند؟
آن ها حرف های ناگفته بانوان اندیمشکی را از معدن وجودشان بیرون کشیده اند، غربال کرده اند، ناخالصی هایش را گرفته اند، صیقل داده اند، تراش داده اند و مثل یک الماس درخشان جلوی چشمان مخاطب قرار داده اند و عظمت زن ایرانی را به رخ کشیده اند، نه فقط برای ایران و ایرانی، که در پیش چشم هر انسان آزاده ای در جهان. حوض خون زنان فراموش شده تاریخ جنگ اندیمشک را زنده کرده، زنان جنگ را زنده کرده، اساساً زن ایرانی را زنده کرده، مؤسسه شهید جواد زیوداری را زنده کرده، رزمندگان شهر را زنده کرده، اندیمشک را زنده کرده، خوزستان را زنده کرده.
اما هنر شاهکار کتاب حوض خون فقط احیای آن ۶۴ راوی زن کتاب حوض خون نبوده. احیای دیگری هم بوده که دست کمی از آن احیای اول نداشته. احیای یک زمین مرده، بیمارستان شهید کلانتری که از بعد جنگ، سال ۷۷، تعطیلش کرده اند و هیچ کس سراغش نرفته تا سال قبل، سال ۱۴۰۰، که کتاب حوض خون تقریظ گرفت و برنامه مفصلی در شهر اندیمشک برای قدردانی از کتاب انجام شد و آن وقت بود که پای راویان اصلی به بیمارستان باز شد. حالا مکانی که هیچ کس آنرا در تاریخ جنگ به خاطر نمی آورد جز یک اسم، به زبان آمده بود و همه چیزش، درودیوارش، دیوارنویسی هایش، کلیشه های باقیمانده از دوران جنگش روایت می کرد آن چه در هشت سال جنگ از سر گذرانده. و این خاصیت روایت است.
اما اینروزها...
این روزها خبری پیچیده سخت ناگوار. این که مسؤولان راه آهن اجازه روایتگری در یادمان بیمارستان شهید کلانتری را به نویسنده و پژوهشگران و راویان کتاب حوض خون نمی دهند.
آقای راه آهن جمهوری اسلامی ایران!
بگذارید حرف درشتی بزنم. پیامبر اسلام می فرماید «من احیی ارضا مواتا فهو له»؛ یعنی هر کس زمین مرده ای را آباد کند، مال او خواهد بود. حتما این حدیث به گوشتان خورده. نویسنده و پژوهشگران کتاب حوض خون با کتابشان زمین مرده بیمارستان شهید کلانتری را که شما رسماً آنرا چراگاه گله های گوسفند کرده بودید، احیا کرده اند. مدلول احیا را می دانید؟ هیچ کدام از کاروان های راهیان نور تا دو سال پیش که به خوزستان می آمدند، گذرشان هم به راه آهن نمی افتاد و اصلاً به فکرشان هم نمی رسید که راه آهن زمانی یادمان دفاع مقدس بشود و روایت داشته باشد. بچه های تیم حوض خون، این بیمارستان مرده را زنده کرده اند. گیریم که مِلک این بیمارستان برای شما باشد، این مکان روحی و فضایی و روایتی دارد که احیای آن مدیون دیگری است، نه شما. من نمی گویم که مطابق روایت پیامبر اسلام این زمین مرده را بدهید به آن کسی که آبادش کرده و به آن رونق بخشیده، که اگر این کار را بکنید، تازه به فرمایش پیامبر گرامی اسلام عمل کرده اید! اما انصاف و معرفت و قدرشناسی و انسانیت و عقلانیت و من لم یشکر المخلوق لم یشکر خالق تان کجا رفته که راویان این مکان را محدود کرده اید و اجازه روایت به احیاگران این مکان نمی دهید؟! آن هم کسانی که یک راوی صرف نیستند، افرادی هستند که بعد سال ها این زمین را از محجوریت درآورده اند.
اگر کتاب حوض خون نبود که تا سالهای سال هم کسی گذرش به راه آهن اندیمشک به عنوان یادمان نمی افتاد. شنیده ام حرفتان به آن هایی که به این کارتان اعتراض می کنند، این است «راه آهن که فقط برای بیمارستان شهید کلانتری نیست! خود راه آهن در جنگ نقش کمی داشته؟ پس روایت راه آهن چه می شود؟! این بچه ها فقط می خواهند از بیمارستان و کتاب خودشان روایت کنند.» خوش انصاف ها! این بچه ها که نقش راه آهن در جنگ را از خودتان بهتر روایت می کنند. مگر نه این که بچه های مؤسسه شهید زیوداری چند سال است روی پروژه نقش راه آهن اندیمشک در دوران جنگ کار می کنند؟ مگر نه این که همه تصاویر نقش راه آهن در جنگ را خودشان از بایگانی مؤسسه به شما داده اند تا شما بَنِرِشان کنید و توی راه آهن بزنید و به مخاطبان نقش راه آهن را نشان بدهید؟ شما با آن همه یال و کوپال و بودجه، برای تبیین نقش راه آهن اندیمشک در جنگ چه کرده اید؟ آیا حتی یک کتاب منتشر نموده اید؟ آن وقت باید کسانی را که برای آبرو و اعتبار شما، بدون هیچ چشمداشتی هزینه می کنند، محروم کنید؟ حاشا به معرفتتان.
و اما چند کلامی با متولیان یادمان های راهیان نور!
فیلمی دیدم تأسف آور از خاطراتی که اینروزها در یادمان بیمارستان شهید کلانتری روایت می شود. یک رزمنده جانباز بسیار محترم توی محوطه بیمارستان نشسته و از جانبازی خودش خاطره می گوید! این ابتکار این روزهای راه آهن است. به جهت اینکه کاروان های راهیان نور روایت بچه های تیم حوض خون و زنان راوی کتاب را نشنوند، فرمان روایت را به فرد دیگری سپرده اند.
در یادمانی که در زمان جنگ زنانه بوده و روایت زنانه اش آن قدر قوی و کامل است که جای هیچ حرف و حدیث و روایت دیگری را نمی گذارد، یک رزمنده جانباز مرد را می گذارید که از شیمیایی شدن خودش در حلبچه بگوید؟! بخندیم یا گریه کنیم؟ معلوم است دارید چه می کنید؟ تعریف روایتگری تغییر کرده؟ یا دستورالعمل ها عوض شده؟ شاید دیگر قرار نیست روایت هر منطقه مرتبط و منطبق با وقایع رخ داده با آن منطقه باشد؟ اگر این طور است که راویان طلاییه و عملیات خیبر را بفرستید شلمچه تا در دشت های شلمچه از آب و هور و نی و عملیات آبی خاکی خیبر بگویند! یا به راویان اروندرود بگویید که بجای خاطره گفتن از عملیات والفجر۸، از خاطرات ارتفاعات سربه فلک کشیده کردستان و جنگ با کومله ها بگویند! بهتر نیست؟! جنگ جنگ است دیگر، چه عیبی دارد؟
بگذارید یک جمله صریح بگویم: «کاری که شما مسؤولان بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس امروز دارید در یادمان بیمارستان شهید کلانتری انجام می دهید، این که چشمتان را به روی روایت اصیل بانوان راوی این یادمان بسته اید و روایتی از یک رزمنده جانباز محترم مرد را که ربطی به یادمان ندارد، ضریب می دهید و مطرح می کنید تا صدای راویان اصلی را خاموش کنید، آن هم فقط و فقط از ترس خط ونشان کشیدن و شاخ وشانه کشیدن راه آهن، مصداق بارز و کامل «تحریف» است! همان چیزی که خودتان در سازمان عریض و طویل بنیاد حفظ آثار مدعی جلوگیری از آن، یعنی تحریف، هستید!» تحریف که شاخ و دم ندارد.
کسی از شما انتظار ندارد که اقدامی کنید و دست توی جیبتان کنید و زمین بیمارستان را از راه آهن بخرید و تبدیلش کنید به یک یادمان همیشگی و ماندگار، البته که بعید می دانم این کار ماموریت شما نباشد. ولی حداقل انتظاری که از شما می رود این است که در ماجرای اختلاف روایتگری میان بچه های مؤسسه و راه آهن وارد بشوید و ریش سفیدی کنید و راه را برای روایت اصلی زنانه جنگ در این یادمان باز کنید، کاری که در حقیقت وظیفه سازمانی تان است. برای انجام ماموریت سازمانی تان چه حساب و کتابی می کنید؟ نکند بخشنامه شده که در یادمان بیمارستان شهید کلانتری نباید زنان روایت کنند.
با این که از زمان انتشار کتاب حوض خون در سال گذشته، سال ۱۴۰۰، تا حالا چند بانو از ۶۴ راوی کتاب از بین ما رفته اند، اما روایتشان در کتاب زنده است. حضور باقیمانده راویان کتاب که بواسطه روایتشان در کتاب حوض خون احیا شدند، به اتفاقات دهه شصت بیمارستان شهید کلانتری حیاتی باردیگر می بخشد. با وجود کتاب حوض خون، نباید از روایت شفاهی بانوان راوی در یادمان غفلت نماییم. آنها هنوز در بین ما هستند و بدون واسطه می توانیم روایتشان را بشنویم. این فرصت را از دست ندهیمآقایان راهیان نور!
می دانید این بچه ها با انتشار کتاب حوض خون دست به چه کار بزرگی زده اند؟ این کتاب یک یادمان به یادمان های شما افزوده. انگار یک فصل مفصل با روایت هایی ناب و عجیب به کتاب یادمان های کشور اضافه شده. کتابی که ابتدای همین یادداشت گفتم اگر کسی آنرا فقط یک کتاب صرف بداند، درک درستی از فرهنگ و کار فرهنگی ندارد. این کتاب یک جریان فرهنگی به وجود آورده. چند نشانه اش را بگویم؟ من قبل از این درباره ی نسل جدید اعلامیه های ترحیم و نسل جدید سنگ مزارها که با کتاب حوض خون رقم خورد، مطالبی نوشته ام، اعلامیه ها و سنگ مزارهای راویان کتاب حوض خون که وقتی در دو سال اخیر مرحوم می شدند، نزدیکانشان عکس جلد کتاب را روی آن چاپ می کردند و یک عنوان کنار نام مرحوم می گذاشتند: «راوی کتاب حوض خون». بچه های کتاب حوض خون دین بزرگی به گردن شما مسئولان راهیان نور دارند.
و اما سخن آخر!
کاری که بانوان محقق و نویسنده کتاب حوض خون کردند، درست مانند کاری بود که بانوان اندیمشکی در زمان جنگ انجام دادند. این را همه جا گفته ام، هم در رونمایی کتاب، هم در مصاحبه ها، هم در جلسه نقد کتاب. مقدمه کم نظیر کتاب را بخوانید تا نَمی از جنس کار جهادی بچه های موسسه شهید زیوداری اندیمشک را در تولید این کتاب درک کنید. آنها احساس تکلیف کردند تا نقش شهرشان در جنگ را از دل تاریخ بیرون بکشند و چه خوب از عهده این کار برآمدند.
کتاب انتشار یافت، از حالت یک کتاب درآمد، تبدیل به یک جریان فرهنگی شد، پای آدم ها را به بیمارستان شهید کلانتری باز کرد، بیمارستان احیا شد، تبدیل به یک یادمان همه چیز به اتمام رسید با یک روایت کامل زنانه و حال وقت ثمردهی آنست.
این را فراموش نکنیم که در حجم بالای کتاب های دفاع مقدسی که سالانه تولید می شوند، معدود کتاب های انگشت شماری هستند که حق بزرگی بر گردن حوزه ادبیات پیدا می کنند، آن هم با معبری که برای طرح موضوعات و سوژه های ناگفته و ناشناخته می گشایند. حوض خون یکی از همان کتاب هاست. قدردان این جریان فرهنگی باشیم و شکر نعمت نماییم و امیدوار باشیم به رحمت الهی که نعمت را بر ما افزون کند و مسیرهای جدید را به روی ما بگشاید.
و اما اگر قدر ندانستیم و نعمت الهی از ما دریغ شد، کسی را غیر خودمان ملامت نکنیم. با آنکه از زمان انتشار کتاب حوض خون در سال گذشته، سال ۱۴۰۰، تا حالا چند بانو از ۶۴ راوی کتاب از بین ما رفته اند، اما روایتشان در کتاب زنده است. حضور باقیمانده راویان کتاب که بواسطه روایتشان در کتاب حوض خون احیا شدند، به اتفاقات دهه شصت بیمارستان شهید کلانتری حیاتی باردیگر می بخشد. با وجود کتاب حوض خون، نباید از روایت شفاهی بانوان راوی در یادمان غفلت نماییم. آنها هنوز در بین ما هستند و بدون واسطه می توانیم روایتشان را بشنویم. این فرصت را از دست ندهیم!
منبع: blackblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب