مطالعه و مرور عاشورایی؛
ماجرای شعر گفتن قیصر امین پور در بهشت و مواجهه با زائر کربلا
بلک بلاگ: دوسال پس از فوت قیصر امین پور، یکی از دوستان شاعر خوابش رو دیده بود. در یه حسینیه که سر و تهش از بزرگی معلوم نبود، فراز منبری عرشی و رفیع برای جمعیتی بهشتی، همین مثنوی رو می خونده.
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: کتاب «رسم اهل ادب» نوشته سید محمد سادات اخوی مجموعه ای از خاطره، شعر، نثر ادبی و یادداشت این نویسنده در پیشگاه خادمان دوده (ع) است.
سید محمد سادات اخوی (۱۳۵۲ ه. ش) از شاعران و نویسندگان معاصر ایرانی است. وی در شهریور ماه ۱۳۵۲ شمسی در تهران به دنیا آمد و از شاعران معاصر فارسی زبان است که در وصف امام حسین (ع)، اشعاری را سروده است. سید محمد اخوی فرزند سید محمدرضا سادات اخوی از عالمان دینی تهران و یزد است.
کتاب «رسم اهل ادب» در سه فصل کلی با عناوین «قصه های اهالی»، «آداب اهالی» و «احوال اهالی» خاطرات مستقیم نویسنده از اهل هیأت، منبر، مسجد و خدمتگزاری دوده علیهم السلام با حدود ۳۰۰ قصه، همین طور مقالات، یادداشت و قطعه های کوتاه که بصورت مستقیم آداب خدمتگزاری دوده در عرصه های مختلف هیأت و هیأت داری را روایت می کند نوشته شده است.
همچنین این کتاب به روایت داستان هایی درباره ی علمای عارف و فقیه و رابطه آنان با دوده خصوصاً امام حسین (ع) پرداخته است و در بخش آخر قصه هایی از زندگی مداحان و هیأت داران و پیشکسوتان بصورت منظوم روایت شده است و بخش عمده ای از کتاب به سبب شنیدن مستقیم نویسنده از راوی دارای وثوق کامل است یا از افراد موثق نقل شده است.
در این کتاب، آداب همه منصب های خادمی (از آبدارچی و راننده تا هیئت دار، سخنران و مداح) مرور شده است. هر چند که چندین قالب ادبی در کنار هم هستند (خاطره، داستانک، شعر، گفتار متن تلویزیونی و یادداشت) اما محتوای کتاب، آداب، نکته ها و داستان های خادمان دوده در لباس های مختلف و عنایت ها، تنبیه ها و تأدیب های دوده (ع) به خدام شان است.
کتاب، به شکلی تنظیم شده که خواننده از نوجوان تا بزرگسال بعد از مطالعه کتاب، بخش مهمی از مقدمه های خدمتگزاری در آستان دوده (ع) را در قالب های مختلف بداند و نبض مسیرش را تنظیم کند.
داستان ۱۲۷ این کتاب با عنوان «آهنگ جانش» در صفحه ۲۳۱ خاطره ای از نویسنده و مواجهه آن با یک زائر کربلای معلی را چنین روایت کرده است:
«سال هشتاد و شش خورشیدی بود و کربلا هم خلوت بود… و هوا هم داغ بود...
آدم ها از آفتاب ظهر به سایه های بی رمق سایبان مغازه های همسایه پناه برده بودن. ناگهان چشمم به مردی افتاد که در ورودی «بازرسی» بین الحرمین ایستاده بود.... و یادم اومد که از اول سفر تا جایی تنها گیرم آورده بود؛ حرف رو کشونده بود به بحث درباره ی سیاست های صدا و سیما درباره ی موسیقی.
من هم مدام با استدلال و مرور شرایط روز و نسل جوان و فرهنگ غرب و تهاجم فرهنگی و غیره، مجابش می کردم… اما انگار به اتاقش در هتل که می رفت یهو همه چیزش عوض می شد و باردیگر کشف جدید نصیبش می شد!
بر می گشت و تا گیرم می آورد می نشوند و باردیگر درباره ی آلودگی موسیقی در ذهن آدم ها و حرامی آلات موسیقی و غیره حرف می زد.
با همین فکرها بود که تا دیدمش، خواستم راهم رو کج کنم اما انگار داشت نگاهم می کرد...
خودم رو نباختم و از دور دست احترام به سینه گذاشتم و سلام کردم… اما انگار نمی دید پشت به حرم امام حسین بودم...
نگاهی به مسیر نگاهش کردم فهمیدم که نگاهش به من نبود...
از خدا خواسته، راهم رو کج کردم و تا خواستم ازش دور بشم کنجکاوی ام گل کرد....
آخه دو دستش رو به سینه گذاشته بود و سرش رو تکون می داد...
مثل بارون هم اشک می ریخت و زیر لب زمزمه می کرد
جوری که نبیندم بهش نزدیک شدم...
انگار آب سردی روی سرم ریختند وبا دو دستش تلفن همراهش رو به سینه گرفته و آهنگی رو با صدای استاد محمد علی کریمخانی از آلبوم ساقی سرمست - اثر برادر هنرمندم آریا عظیمی نژاد روی تکرار گذاشته بود باهاش گریه می کرد.
هرگز به روش نیاوردم.»
***
داستان ۷۰ این کتاب با عنوان «شام غریبان» نیز در صفحه ۱۴۲ خاطره ای از زنده یاد قیصر امین پور و حضور در مراسم شام غریبان را چنین روایت کرده است:
سال ۸۱ خورشیدی بود و احوال «استاد قیصر امین پور» خوش نبود. تصمیم گرفته بودم به هر وسیله ای که شده بود از او دعوت حضور کنم در مراسم شب «شام غریبان» هیئت مون… نه برای شعر خونی، برای حضور فقط.
حضور «محمد آقای اصفهانی (خواننده) هم سبب خیر شد و قبول این زحمت، به دوش محمد آقا افتاد.
شب شام غریبان، دوتایی از راه رسیدن… محمدآقا رفته بود دنبال زنده یاد قیصر خان امین پور و ما، میزبان حضور دوتاشون بودیم.
دم در، شگفتانه ای رو که آماده کرده بودم، نشون استاد دادم:
صفحه ادامه گم شده مثنوی «نی نامه» استاد… که در سال انتشارش، از مجله سروش کنده و نگه داشته بودم… بی اونکه بدونم خود استاد نداشت.
تا ادامه مثنوی رو دید، لبخندی زد و اظهار داشت:
برای ما هم جا دارین که امشب بخونمش؟...
از ته دل شاد شدم و استاد، در میان برنامه های دیگه، مثنوی رو خوند...
بعد… بی درخواست ما، صندلی اش رو گذاشت کنار سن و اظهار داشت:
می خوام «جلوی» مجلس باشم...
نوبت به امیرحسین جان مدرس» رسید و باید طبق قرار قبلی برنامه، با محمد آقای اصفهانی گفتگو و می کردن.
برنامه ریزی کرده بودیم تا وسط گفت و گو، با پخش قسمتی از قطعه «سقای تشنگان» محمد آقا، احوالش رو دگرگون کنیم… و شد...
ناگهان در میون ضرباهنگ قطعه، استاد صدام کرد:
ببینم سادات جان (تکیه کلام دوست داشتنی استاد در موقعی که صدام می کرد)!… این بچه ها بلد نیستن سینه بزنن؟!
رُک و به شوخی گفتم:
از شما خجالت می کشن!
لبخندی زد و خودش آغاز کرد به سینه زدن...
بچه ها هم شروع کردن...
احوال همه منقلب شد… جوری که محمدآقای اصفهانی، سلام انتهای «زیارت عاشورا» رو چنان خوند که یادگار موند.
در پایان جلسه به اتاق استراحتی رفتم که با ملاحظه حال استاد آماده کرده بودیم.
چندین جلد از کتاب های استاد رو هم خریده بودیم تا اگه اومدن، امضا کنند و بدیم شون به بچه های برگزیده گروه.
چون زمان نشستن استاد طولانی شده بود، به ملاحظه و در گوشی گفتم:
اگه احوال امضای این کتاب ها رو برای بچه ها ندارین، مهم نیست.. می خواین برسونیمتون خونه؟...
صمیمانه اظهار داشت:
مجلس تموم شد مگه؟ فکر کردم فرصت استراحته… نه حالم خوب شد… امضاشون می کنم و بعد می رم.
دوسال پس از فوت استاد، یکی از دوستان شاعر خوابش رو دیده بود… در یه حسینیه که سر و تهش از بزرگی معلوم نبود…
فراز منبری عرشی و رفیع...
برای جمعیتی بهشتی، همین مثنوی رو می خونده...
و در خواب، این بیتش شنیده شده:
حلول روح او «علی (ع)» در جسم زینب / علی دیگری با اسم زینب
***ده
در صفحه ۳۳۶ و در خاطره ای از «حاج اصغر آقای مُحَجِلی» سخنران و خادم هیئت با عنوان (آن روز «نباید») می خوانیم:
«حاج اصغر آقای مُحَجِلی»، از هیئتی های با اصل و نَسَب و استخوان دارن و کم و بیش در سالهای اخیر، سخنرانی هم می کنن.
یه روز از روزهای سال ۹۳ خورشیدی مهمون شون بودم و تعریف کردن از مرحوم «حاج حسین صدری» … که مدتی یکی از «استادان معنوی» پدربزرگم بود.
مرحوم حاج حسین صدری _ گویا _ پس از مدتی هم نفسی با آستان مقدس امام هشتم (ع) عنایت هایی رو دریافت کرده و بعد از بازگشت، سخنران هیئتی شده که مرحوم پدربزرگ موسسش بوده…با سخنرانی هایی یادگاری و «حال خوب کن». در یکی از هفته های برگزاری هیئت، مسئله ای بین مرحوم حاج حسین صدری و یکی از اعضای جوون هیئت رخ داده و اون جوون هم با سو برداشت و داوری شتاب زده، مسئله رو همگانی کرده و...
دست آخر، ده دوازده نفر هم قسم شده که در نخستین جلسه هفتگی هیئت_ درست میون سخنرانی مرحوم صدری _ تک تک بلند شن و دنبال هم و برنامه ریزی شده حرف بزنن و در کنار به هم زدن سخنرانی، آبروی حاج حسین روهم ببرن.
طبیعیه که مردم هم پس از دیدن متوالی آدم ها هم نظر باور می کرده.
روز موعود، «اتفاق ناجور» رخ داده و چنان فضا سنگین و زهرآلود شده که جلسه هیئت به هم ریخته...
مرحوم صدری هم که با تهمتی سنگین و ناموسی رو به رو شده فقط سکوت کرده و از منبر پایین اومده و رفته خونه و دیگه هم در جلسه پیداش نشده...
«سخرانی» رو هم که به کل ترک کرده.
حاج اصغر آقای «محجلی» می اظهار داشت:
بین بیست تا سی سال پس از اون ماجرا (جز یکی)، روزهای آخر عمر همه اون آدم ها رو دیدم… آخرهای زندگی شون به بدترین روشی که ممکنه گذشت.... و به دردناک ترین و عجیب ترین شکل مردن.
***
در بخشی دیگری از این کتاب با عنوان («فصل، فصل «دید» و «بود») مخاطب با نکته هایی مواجهه است که نویسنده این کتاب همه را از حضور هیئت داران قدیم و دیده ها و شنیده های تجربی جمع کرده است.
این بخش از کتاب خود در سه فصل مجزا با عنوان «از سر رسید عاشقان»، مای «هستیم»، مای «باشیم»، هیئتی «منتظر» است!
در این بخش می خوانیم:
۱. همه سال هم اگر اشتباه می کنن تا به رمضان و محرم می رسن به قول خودشون غلاف می کنن به پیرهن مشکی تنشون می کنن و می شن: اینوری
۲. محاله «نذری» بدن و با همه خستگی سر کسی که بیشتر بخواد داد بکشن و طرف رو از خودشون برونن. می دونن که اگه این کار رو بکنن صاحب اصلی نذری سعادت دوستیش رو ازشون می گیره.
۳. می دونن که نذری و هیئت و شبیه اینها، موقعیت های نشون دادن «اندازه عاشقی ان»
حواس شون به دل خودشونه...
نمی رن تو نخ سر و وضع دیگران چه برسه به این که ایراد بگیرن از کسی
در فصل حاضر ترین غایب و در صفحه ۶۸۶ این کتاب و داستانی با عنوان «تقارن» چنین آمده است:
«حتی یادش نم یاومد آخرین بار کی و به کی گفته بود
اما چنان در شوک بود که لبخند رو هم فراموش کرده بود
نگاهی به پیامک کرد.... درست خونده بود
با این که چشم هایش مثل چند سال پیش… دقیق و درست نمی دید اما کلمه های پیامک چنان واضع بودن…
که شک نکرد آرزوش برآورده شده
پیرمرد بلند شد و از پنجره به خیابون نگاه کرد...
دود و شلوغی حتی از طبقه هفتم هم معلوم بود
مدت ها بود که پنجره رو باز نکرده بود
گفته بودن هوا آلوده بود و تا ماه ها هم آلوده می موند.
پیرمرد هم پس از فوت همسرش دلش تنگ بود و بیرون نمی رفت از خونه…
تنها تغییری که با خبر آلودگی هوا به زندگی خاموشش داده بود سکوت بیشتر و بستن پنجره ها بود.
اما پیامک تنها فرزندش که رسید… فهمید ایستادن های صبحش...
رو به شرق...
رو به خراسان… بی جواب نمونده بود
دختر پیرمرد...
برای پدرش بلیت پرواز به مشهد رو گرفته بود...
بی اونکه بدونه سفر پدرش.... با شب تولد امام حسن مجبتی… مقارن شده بود.»
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب