یادی از شیخ مصطفی رهنما؛
تنها عضو معمم کانون نویسندگان که از پیشگامان پشتیبانی از فلسطین بود
بلک بلاگ: شیخ مصطفی رهنما که در هفتم مهر 1392 درگذشت از پیشگامان پشتیبانی از مقاومت فلسطین در ایران بود. او همین طور تنها عضو معمم کانون نویسندگان ایران در سالهای قبل از پیروزی انقلاب بود.
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: در هفتم مهر سال ۱۳۹۲ رسانه ها خبر درگذشت یکی از علمای مبارز مقابل رژیم پهلوی به نام شیخ مصطفی رهنما را مخابره کردند. این عالم مجاهد زندگی شگفت انگیزی داشت، شرح حالی که می تواند مورد اقتباس درام نویسان قرار گیرد.
شیخ مصطفی رهنما در دوازدهم اسفند ۱۳۰۴ در کرمانشاه به دنیا آمد. در قم و نجف درس خواند و در نشریات مختلفی به نوشتن مقاله و یادداشت پرداخت. عقیده او این بود که باید ارتباط رسانه ای نیروهای سیاسی مذهبی فعال بماند و خود در تمامی عمر در امتداد تحقق این هدف کوشش کرد.
او از همرزمان مرحوم آیت الله سید محمود علایی طالقانی بود و در دوران حکومت پهلوی بارها دستگیر شد. بنا بر این اسناد خیلی از وی در ساواک موجود بود که از دل آنها کتاب «اسناد و خاطرات شیخ مصطفی رهنما» به همت رحیم روح بخش اله آباد توسط مؤسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی به سال ۱۳۹۰ منتشر گردید.
شیخ که در دفاع از آرمان ها و مقاومت مردم فلسطین سری پر شور داشت، بارها به حمایت های سیاسی و اقتصادی از فلسطینیان پرداخت و از پیشگامان پشتیبانی از مردم مظلوم فلسطین بود. او همیشه اعتقاد داشت که روز آزادی فلسطین بالاخره خواهد رسید.
همچنین وی در سالهای قبل از انقلاب اسلامی عضو کانون نویسندگان بود و در حقیقت تنها روحانی عضو این کانون به شمار می رفت. متأسفانه در مضوع زندگی این عالم مجاهد پژوهش های چندانی صورت نگرفته است. شرح حال مختصری از وی در کتاب «علمای مجاهد استان البرز» نوشته حسین عسکری شرح حالی از این روحانی متفکرِ مبارز درج شده است. همین طور حجت الاسلام رسول جعفریان نیز در کتاب «جریان ها و سازمان های مذهبی - سیاسی ایران (از روی کار آمدن محمدرضا شاه تا پیروزی انقلاب اسلامی) سالهای ۱۳۲۰ – ۱۳۵۷» نیز مختصری را به شیخ رهنما مختص کرده است.
معرفی کتاب «علمای مجاهد استان البرز»
کتاب «علمای مجاهد استان البرز» اولین چاپ این کتاب در پاییز ۱۳۹۷ با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه در ۳۲۸ صفحه توسط نشر شاهدان البرز (وابسته به ستاد کنگره شهدای استان البرز) در دسترس مخاطبان قرار گرفت. سومین چاپ این کتاب نیز در اردیبهشت ۱۳۹۸ با شمارگان ۴۰۰ نسخه منتشر گردید.
عسکری در این کتاب با روش پژوهش اسنادی، زندگی و زمانه و آرمان های ۷۴ تن از علمای مجاهد البرز را روایت کرده است. باتوجه به رویکرد عسکری در نگاه به زندگی این شخصیت ها می توان اظهار داشت که آنها در ۵۷ زمینه، مبارزات خود با استعمار، استثمار، صهیونیسم، جریان ها و فرقه های ضاله در ایران و دیگر کشورها سامان داده اند.
جمع آوری زکات فطره نمازگزاران مسجد هدایت در سال ۱۳۴۸ ش و ارسال آن بوسیله سفیر وقت مصر در تهران به مبارزان فلسطینی، صدور اعلامیه در اعتراض به رسمیت شناختن اسرائیل از طرف حکومت پهلوی در سال ۱۳۳۱ از کارهای شیخ مصطفی رهنما بود
از دیگر چهره های مشهوری که در این کتاب معرفی شده اند می توان به آیت الله آقا شیخ هادی نجم آبادی (روحانی مشهور عصر ناصری که به معلم مشروطه ملقب شد)، آیت الله شیخ حسین لنکرانی، آیت الله سیدمحمود طالقانی، شیخ مصطفی رهنما، آیت الله سیدحسن طباطبایی قمی، آیت الله سید ابوالحسن گلیردی طالقانی (پدر مرحوم آیت الله طالقانی)، آیت الله سیدابوالحسن رفیعی قزوینی، شیخ علی پناه اشتهاردی، آیت الله شیخ محمدتقی برغانی (مشهور به شهید ثالث)، محمد صالح برغانی و...
کتاب همین طور چند بخش دیگر هم دارد: «زنان عالمه و مبارز استان البرز» (که در آن شخصیت های مهمی چون ربابه برغانی صالحی، صدیقه برغانی صالحی، رقیه شهیدی صالحی معرفی شده اند)، «معرفی شهید استان البرز در قیام ۱۵ خرداد» و «علمای مجاهد استان البرز به روایت رهبران انقلاب اسلامی». زندگینامه شیخ مصطفی رهنما را به نقل از این کتاب در ادامه بخوانید:
یار غار آیت الله سیدمحمود طالقانی
شیخ مصطفی رهنمایی مشهور به رهنما (۱۳۰۴ - ۱۳۹۲ ش) روحانی مخالف حکومت پهلوی و از پیشگامان پشتیبانی از فلسطین است. در زمینه های علمیه قم و نجف اشرف تحصیل کرد. از استادان او می توان به آیت الله سید محمود حسینی شاهرودی (متوفی ۱۳۵۳ ش)، آیت الله سید یحیی یزدی (متوفی ۱۳۴۲ ش) و آیت الله سید هبه الدین شهرستانی (متوفی ۱۳۴۵ ش) اشاره نمود. سید عبدالحسین واحدی (شهادت ۱۳۳۴ ش) نفر دوم جمعیت فداییان اسلام، دایی اوست.
انتشار مجله «حیات مسلمین» در سال ۱۳۲۹ ش، تأسیس جمعیت مسلم آزاد در سال ۱۳۳۰ ش و چاپ و انتشار کتاب «مسلمین جهان» در سال ۱۳۴۰ ش از کارهای مذهبی و سیاسی اوست. رهنما در دوره پهلوی، هجده بار بازداشت و زندانی شد و او را به مدت یازده ماه در سال ۱۳۳۳ ش به جزیره خارک تبعید کردند.
به جهت این که همسرش اهل روستای واریان از توابع شهرستان کرج است، پیش و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، کارهایی در این شهر داشت. او با دو مبارز البرزی یعنی آیت الله سید محمود علایی طالقانی (م ۱۳۵۸ ش) و آیت الله سید نورالدین علوی طالقانی (م ۱۳۶۸ ش) آشنا بود و با آنها کارهای مشترک مقابل حکومت پهلوی و پشتیبانی از مبارزان فلسطینی داشت. از آن جمله می توان به جمع آوری زکات فطره نمازگزاران مسجد هدایت در سال ۱۳۴۸ ش و ارسال آن بوسیله سفیر وقت مصر در تهران به مبارزان فلسطینی، صدور اعلامیه در اعتراض به رسمیت شناختن اسرائیل از طرف حکومت پهلوی در سال ۱۳۳۱ ش، صدور اعلامیه در سال ۱۳۴۳ ش در واکنش به سه حادثه تأسف آور همچون مصونیت مستشاران خارجی در ایران (کاپیتولاسیون)، قرضه ۲۰۰ میلیون دلاری با ربای پنج درصد و بالاخره تبعید امام خمینی از کشور و همین طور ارسال نامه اعتراضی به کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد و وزارت دادگستری ایالات متحده آمریکا در سال ۱۳۴۳ ش درباره ی پیگیری قتل مالکوم ایکس از رهبران مسلمانان سیاه پوست آمریکا اشاره نمود.
ماجرای نامه دکتر مصدق به شیخ مصطفی رهنما
یکی از نامه های مهم دکتر محمد مصدق (م ۱۳۴۵ ش) درباره ی «سرگذشت فلسطین» است. مصدق نخست وزیر ملی گرای دوره پهلوی است که سالهای پرحادثه ای از عمرش را در روستای احمدآباد گذراند و در همان جا به خاک سپرده شد. او این نامه را در ۱۱ آذر ۱۳۲۳ از روستای احمدآباد خطاب به شیخ مصطفی رهنما نوشته شده است.
دکتر مصدق در این نامه، مبلغی پول را برای خرید کتاب «سرگذشت فلسطین» یا «کارنامه سیاه استعمار» ترجمه آیت الله اکبر هاشمی رفستمالی و توزیع آن در میان علاقه مندان مختص کرده است. در این نامه آمده است: «از کتاب سرگذشت فلسطین بسیار استفاده نمودم و حیفم آمد که این کتاب در گوشه ای بماند و مورد استفاده قرار نگیرد، این است که چک ناقابلی را تقدیم می کنم که بتوانید از آن بیشتر ابتیاع فرمائید و آنرا در معرض استفاده عموم قرار دهید.» کتاب «القضیه الفلسطینیه یا سرگذشت فلسطین» نوشته اکرم زعیتر سفیر وقت اردن در ایران، تاریخچه فلسطین را از زمانی که یهود شکل گرفته، روایت کرده است.
یک بار که در روستای واریان در نزدیکی کرچ منبر می رفتم، در روز عید فطر از روزه داران خواستم فطریه خودشان را برای تهیه نمک به طرز نمادین برای مساعدت با مردم فلسطین بپردازند. همان جا مختصر پولی جمع آوری شد و من بوسیله یک واسطه این اقدام را به اطلاع نخست وزیر وقت سوریه رساندم
بر اساس اسناد برجای مانده از سازمان اطلاعات و امنیت حکومت پهلوی (ساواک) شیخ مصطفی رهنما در ۱۴ اسفند ۱۳۴۸ به مناسبت سومین سالگشت مرگ دکتر مصدق به همراه گروهی از چهره های ملی و مذهبی مخالف حکومت پهلوی به روستای احمد آباد می رود که با ممانعت ساواک روبه رو شده و در یک کیلومتری آن روستا متوقف می شود. در آن زمان، نواب رییس ساواک تهران درباره ی حضور رهنما در این تجمع، نامه جداگانه ای را با طبقه بندی خیلی محرمانه به رییس کل ساواک ارسال کرده بود.
طبق گزارش دیگری از ساواک، رهنما در ۱۴ اسفند ۱۳۵۵ به همراه مهندس مهدی سوداگر (م ۱۳۷۳ ش) و دکتر یدالله سحابی (م ۱۳۸۱ ش) و دیگران به احمد آباد می روند و بعد از قرائت فاتحه بر مزار مصدق و صرف ناهار، آنجا را ترک می کنند. همین طور در سند دیگری از ساواک آمده است که در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۵۶ به مناسبت زادروز دکتر مصدق، رهنما و چند تن از چهره های مخالف پهلوی به احمد آباد رفته اند که ساواک از ورود آنان جلوگیری کرده است.
ممنوع المنبر شدن و کمک به مقاومت فلسطین
شیخ مصطفی رهنما که در سال ۱۳۲۰ ش در تهران و شهرستان ها ممنوع المنبر شده بود، به جهت تبلیغ و استراحت به روستای واریان از توابع شهرستان کرج می آید و در ۲۱ سالگی در همین روستا ازدواج می کند. او درباره ی فعالیت هایش در سالهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در کرج می گوید: «یک بار که در روستای واریان در نزدیکی کرچ منبر می رفتم، در روز عید فطر از روزه داران خواستم فطریه خودشان را برای تهیه نمک به طرز نمادین برای مساعدت با مردم فلسطین بپردازند. همان جا مختصر پولی جمع آوری شد و من بوسیله یک واسطه این اقدام را به اطلاع نخست وزیر وقت سوریه رساندم… یک دفعه هم مأموران ساواک با لباس آخوندی به روستای واریان رفته و با دیوانه و بی سواد معرفی کردن من اهتمام کرده بودند، ذهنیت آنها را نسبت به من خراب کنند.»
پنج فرزند، حاصل ازدواج شیخ مصطفی رهنما با همسر کرجی اش به نام بانو فروغ الزمان نعمتی (رباب) در اوایل سال ۱۳۴۵ ش است. او نام فرزندانش را از میان اسامی مبارزان فلسطینی و عرب انتخاب نموده است.
شیخ درباره ی فعالیت هایش در سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در شهر کرج می گوید: «بعد از پیروزی انقلاب هم در صحنه بودم. بطوریکه مورد غضب مخالفان جمهوری اسلامی همچون بهائیان قرار گرفتم. چنان که یک دفعه در ۱۶ آبان ۱۳۵۹ در سخنرانی پیش از خطبه های نماز جمعه کرج راجع به آن گروهک ضاله صحبت کردم. چهار روز بعد در صورتیکه با ماشین تویوتایی که در اختیارم بود و به رانندگی فردی به نام آقای سجادی در جاده کرج به طرف سد امیرکبیر درحال حرکت بودیم و چراغ ماشین به خاطر شرایط جنگی گل آلود بود، ناگهان ماشینی از جانب مقابل که چراغش گل آلود نبود، مستقیماً نور چراغش را به چشم راننده ام انداخت که نتواند جلو را ببیند، او هم دست راست پیچید و ماشین به کوه خورد. من که دستم تفنگ ژ ۳ بود و سر آن زیر چانه ام گرفته بودم ناگهان سر تفنگ داخل گلویم رفت و سرم جلوی ماشین خورد و خون جاری شد. شانس آوردیم همزمان دو ماشین ارتش از راه رسیدند. بهائیان که می خواستند پس از توقف ماشین ما، بیایند و مرا بکشند با مشاهده این ماشین های ارتش فرار کردند. من هم عمامه ام را به گلویم بستم و با کمک آن برادران ارتشی در بیمارستان کرج بستری شدم … به هر حال از بیمارستان به آقای حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمدعلی شریفی (م ۱۳۷۱ ش) امام جمعه وقت کرج تلفن زدند که فلانی این طور شده که همان شبانه گلویم را بخیه زدند و خوب شدم.»
شیخ مصطفی رهنما در ۷ مهر ۱۳۹۲ در سن ۸۸ سالگی بران از دنیا رفت. حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در ۱۰ مهر همان سال طی پیامی درگذشت ایشان را تسلیت گفتند. در قسمتی از آن پیام آمده است: «تلاش خستگی ناپذیر این روحانی پارسا در مبارزه قلمی و فکری برای مسئله فلسطین که از جوانی تا کهنسالی و در بیش از نیم قرن ادامه داشت، چهره ای نادر و تحسین برانگیز از وی در ذهن کسانی که این عالم متواضع و پر استقامت را می شناختند، ترسیم می کرد.»
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب