یادداشت وارده؛
روز عدالت بین المللی فرصتی برای توسعه فرهنگ عدالت در جهان
روز جهانی عدالت بین المللی می تواند یک تاریخ مشترک جهانی را برای همه افراد بشر فراهم سازد تا بیشتر به عدالت متعهد شوند و در ایجاد فرهنگ عدالت و صلح سهیم باشند.
به گزارش بلک بلاگ به نقل از مهر، محمدمهدی سیدناصری، مترجم و نویسنده، مدرس و پژوهشگر حوزه حقوق و روابط بین الملل در یادداشتی ضمن اشاره به روز جهانی عدالت بین المللی که می تواند یک تاریخ مشترک جهانی را برای همه افراد بشر فراهم سازد تا بیشتر به عدالت متعهد شوند و در ایجاد فرهنگ عدالت و صلح سهیم باشند پرداخته است.
سیدناصری کتاب هایی چون «آشنایی با سازمان های بین المللی به زبان ساده»، «دیوان بین المللی کیفری را بهتر بشناسیم»، «سازمان ملل متحد را بهتر بشناسیم: ۹۳ پرسش و پاسخ درباره سازمان ملل متحد به انضمام متن منشور سازمان ملل متحد»، «شورای امنیت سازمان ملل را بهتر بشناسیم»، «گروه ویژه اقدام مالی (FATF) را بهتر بشناسیم: ۴۸ پرسش و پاسخ درباره گروه ویژه اقدام مالی به زبان ساده» و «دیوان بین المللی دادگستری را بهتر بشناسیم: ۴۸ پرسش و پاسخ درباره دیوان بین المللی دادگستری» را در کارنامه پژوهشی خود دارد.
مشروح متن این یادداشت را در ادامه بخوانید:
اگرچه عدالت مفهومی بسیار پیچیده و دشوار بوده و فلاسفه بزرگ جهان در تبیین آن نظرات مختلفی را مطرح کرده اند؛ اما پذیرش حداقلی آن در عصر بین المللی حاضر و رفع تبعیض ها و نابرابری های آشکار و روشن آرمانی همگانی است. روز جهانی عدالت بین المللی می تواند یک تاریخ مشترک جهانی را برای همه افراد بشر فراهم سازد تا بیشتر به عدالت متعهد شوند و در ایجاد فرهنگ عدالت و صلح سهیم باشند. عدالت و صلح و امنیت همچون نیازهای فطری و ذاتی بشری است و تنها در سایه این موهبت های الهی است که میتوان به رشد و تعالی در جامعه دست یافت.
از زمانی که با آخر جنگ جهانی دوم دادگاه های نظامی بین المللی در نورنبرگ و توکیو به جنایات بعضی از سران رژیم نازی آلمان و رژیم ژاپن رسیدگی کردند، اندیشه ایجاد یک دادگاه بین المللی برای رسیدگی به جرایم بزرگ در جهان به شکل جدی مطرح بود. بالاخره در سال ۱۹۹۸ میلادی به پیشنهاد سازمان ملل متحد کنفرانسی از نمایندگان دیپلماتیک کشورهای عضو در رم برگزار شد که در تاریخ ۱۷ ژوئیه همان سال کلیات طرح در ارتباط با تشکیل یک دادگاه بین المللی را تصویب کرد. «اساسنامه رم» سندی است برپایه قطعنامه های مختلف مجمع عمومی سازمان ملل متحد که حیطه مسئولیت، اختیارات و صلاحیت «دیوان کیفری بین المللی» را دقیقا تعریف کرده است. دیوان کیفری بین المللی از اول ژوئیه ۲۰۰۲ میلادی برای حفظ صلح و امنیت در جهان، در لاهه واقع در کشور هلند شروع به کار کرد. البته این نهاد را نباید با «دیوان بین المللی لاهه» اشتباه گرفت که از ارکان اصلی و قضایی سازمان ملل متحد برای رسیدگی به اختلافات قانونی میان کشورهای جهان است.
«دیوان کیفری بین المللی» یک دادگاه کیفری بین المللی دائمی است که صلاحیت قضایی آن رسیدگی به جرایم سنگین در حقوق بین الملل مانند «نسل کشی»، «جنایت ضد بشریت» و «جنایت جنگی» را دربر می گیرد. از سال ۲۰۱۰ میلادی «جنایت تجاوز» هم به این جرایم اضافه گردید که شامل حمله نظامی و اشغال کشور دیگر می شود. اساسنامه رم «جنایات کانونی» را به صورت زیر تبیین کرده است:
نسل کشی (کشتار اعضای یک گروه ملی، قومی، نژادی یا دینی با هدف نابودی کامل یا بخشی از آن گروه)، جنایت ضد بشریت (در اساس یعنی گسترش منظم نقض حقوق بشر، مانند ناپدید کردن اشخاص، تجاوز جنسی، کوچ اجباری، به بردگی کشاندن و شکنجه)، جنایت جنگی (نقض حقوق بین الملل انسانی و کاربرد جنگ افزار بیولوژیک، شکنجه، تجاوز یا بمباران عامدانه غیرنظامیان در یک منازعه مسلحانه). جنایت تجاوز (جنگ تجاوزگرانه، محاصره و بمباران بنادر و سواحل و هم گسیل باندهای مسلح به کشور دیگر)
شایان ذکر است که این دیوان فقط به جرایم افراد رسیدگی می کند و نه کشورها. کشورهایی که اساسنامه رم را تصویب کرده اند، در صورت ضرورت باید حتی مقامات بلندپایه حکومتی خویش را تسلیم این دادگاه کنند. اما دیوان کیفری بین المللی آخرین گزینه است و نسبت به دادگاه های ملی اولویت ندارد. این دادگاه همینطور نمی تواند به بررسی مواردی بپردازد که در یک کشور غیر عضو صورت گرفته است. این دادگاه همینطور فقط به جنایاتی رسیدگی می کند که بعد از اول ژوئیه ۲۰۰۲ میلادی یعنی زمان از قوه به فعل درآمدن اساسنامه رم روی داده اند.
بر اساس این زمینه تاریخی بود که مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۰ میلادی در تجدید پیمان با اساسنامه رم روز ۱۷ ژوئیه هر سال را «روز جهانی عدالت بین المللی» نامگذاری کرد. هر سال در چنین روزی در سرتاسر جهان اقدامات گوناگونی انجام می گیرد تا لزوم متعهد ماندن به حقوق بین الملل یادآور و بگونه ای از فعالیت دیوان کیفری بین المللی پشتیبانی شود. روز جهانی عدالت همزمان انگیزه ای است برای سازمان های حقوق بشری، تا توجه مردم سراسر جهان را به خواسته های خود در مبارزه با نقض حقوق بشر در کشورهای متعدد جلب کنند. باید توجه داشت که جنایاتی که دیوان کیفری بین المللی به آنها رسیدگی می کند، از بدترین و زشت ترین مظاهر بی عدالتی در جهان هستند و نقض سنگین حقوق بشر در خیلی از کشورهای جهان بود که لزوم ایجاد نهادی بین المللی برای رسیدگی به این گونه ناعدالتی ها را پدید آورد.
در نظام حقوق بین الملل تحولات قابل تأملی روی داده که ملاحظات انسانی فصل مشترک خیلی از آنهاست. ظهور و روند رو به تکامل مفهوم جامعه بین المللی، متضمن شناسایی ارزش های بنیادین برای این جامعه است، به نحوی که تضمین حمایت و احترام به اصول و ارزش های مزبور به منزله دغدغه ای مشترک در نظام بین المللی مورد توجه است. تابحال ابزارها و شیوه های مختلفی برای حراست از منافع و ارزش های مشترک جامعه بین المللی پیشبینی شده که هر یک درجه ای از مؤثر بودن را دارا هستند؛ اما مؤثرترین اقدام، ضمانت اجرای کیفری و به عبارت دیگر تعقیب، محاکمه و مجازات نقض گسترده ارزش های بنیادین جامعه است. بدین سان ایده عدالت کیفری جهانی، به منزله یکی از آرمان های مهم جامعه بین المللی مطرح است که تلاش می شود توسط مراجع قضایی کیفری همچون دادگاه های بین المللی و دادگاه های ملی محقق شود، هرچند هنوز در ابتدای مسیر قرار دارد و تا رسیدن به نقطه ایده آل، بسیار فاصله دارد.
در ارزیابی کارآمدی نظام حقوق بین الملل کیفری در جهان معاصر، ناگزیر از توجه به مقتضیات جامعه بین المللی هستیم، همچنان که دغدغه جامعه بین المللی برای تحقق عدالت کیفری جهانی و البته موانع پیش روی آن از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. روز جهانی عدالت بین المللی فرصتی برای اندیشیدن درباره دلایل ناکارآمدی و نقاط ضعف و قوت این دادگاه بین المللی است تا بتوان با رفع نقصها آن، دنیای امن تری برای مردم جهان و جهانی ناامن برای دنیای جنایتکاران رقم زد؛ و به امید روزی که عدالت و صلح جهانی تنها یک کلمه نباشد و در سراسر دنیا برقرار شود.
منبع: blackblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب