در برنامه سوره مطرح شد؛
صحیفه یعنی بازشناسی باردیگر دین درتمام ابعاد آن
مهدوی راد، قرآن پژوه در برنامه سوره اظهار داشت: صحیفه یعنی بازشناسی باردیگر دین درتمام ابعاد آن. چون هم قرآن را دارد هم سنت، ائمه، اخلاقیات و رفتار انسانی را.
به گزارش بلک بلاگ به نقل از مهر، در بیست و ششمین قسمت برنامه تلویزیونی سوره، موضوع «صحیفه ی سجادیه؛ الهیات نیایش اسلام» با حضور محمدعلی مهدوی راد، قرآن پژوه و دانشیار دانشگاه تهران مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
دیانی در ابتدای این گفتگو پرسید که از عاشورای از سال ۶۱ به بعد وضعیت اسلام و مسلمانان چگونه است؟
مهدوی راد پاسخ داد: قبل از پرداختن به عاشورا لازم است کمی به عقب تر هم برگردیم. پس از رحلت رسول اکرم (ص) امام (ع) ۲۵ سال در انزواست و امیرالمومنین (ع) زمام امور را در دست می گیرد و می فرمایند: وضعیت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شما شبیه دوران جاهلیت و دوران پیش از بعثت پیامبر شده و همه ارزشها به هم ریخته است. یکی از سرفصل های قیام امام حسین (ع) هم این است که سرفصل ها و نشانه های دین را بجای اصلی ش برگرداند چون دین به تحریف عجیب و غریبی مبتلا شده است. یکی از شیعیان سوری کتابی نوشته که در آن اندیشه متفکران مختلفی را آورده و در آن اشاره کرده که اگر اباعبدالله (ع) قیام نمی کرد آئین محمدی هیچ گاه پا نمی شد و دین از بین می رفت.
وی اضافه کرد: امام سجاد (ع) و به همراه چند نفر دیگر در چنین شرایطی گفتند که ما گرفتار وضعیت عجیبی شدیم چون هرچه حرف می زنیم کسی قبول نمی کند و گوش نمی نماید. هرچه هم اصرار می نماییم، آنها راه خودشان را می روند. در آن زمان مدینه فاسد ترین جامعه است و این روند در طول تاریخ هم ادامه پیدا می کند. شرایط فسادی که درحال شرح آن هستم مربوط به چهار دهه پس از وفات پیامبر (ص) است. در این جامعه شاعران هرزه گو و یاوه گو حرمت دارند. درواقع مدینه پیامبر محلی برای رفت و امد شاعران و خوانندگانی شده بود که از مدینه اسلامی بسیار دور بود و حالا فکر کنید در چنین شرایطی که اسلام از درون تهی شده امام علی (ع) زمام امور را به دست گرفته و باید تحریف را از چهره دین بزداید و انسان را از جهل و جهالت و یاس و ناامیدی برهاند و امید را به او برگرداند. بدین سبب کار ابتدایی امام شروع از هسته دین بود و این که باورها را به مردم بازگرداند.
این استاد دانشگاه تهران افزود: صحیفه سجادیه غیر از دعای ۴۲ که بسیار تامل برانگیز است و فقره آخرش که درباره سنت رسول الله است بقیه ش درباره روش فهم قرآن و چگونگی مراجعه به قرآن است. مرحوم شهید مطهری حدود هشتاد سال قبل نوشتند که الحمدلله نهج البلاغه درحال فتح دروازه های اندیشه است حالا الان من می گویم که الان حدود هفت هشت سال است که صحیفه هم وارد مرزهای اندیشه می شود. یکی از خدمات بزرگی که آقای حکیمی کردند این بود که در تمام بخش های کتاب «الحیات» صحیفه را وارد کردند. سفارش من این است که جلد ۱۱ این کتاب و بخش دعا را مطالعه کنند. کل این جلد ۱۱ و بخش دعا از صحیفه انتخاب شده و این خیلی عجیب است. صحیفه یعنی بازشناسی باردیگر دین درتمام ابعاد آن. چون هم قرآن را دارد هم سنت، ائمه، اخلاقیات و رفتار انسانی را. امام سجاد (ع) در فضایی قرار دارد که نه مسجدی در اختیارش است نه کوی وبرزنی.
این قرآن پژوه در ادامه افزود: امام سجاد (ع) در نخستین گام تلاش کردند که مرجعیت فکری و تکیه گاه اندیشگی قرآن را به قرآن برگردانند پس از قرآن هم سراغ سنت رفتند که سنت را احیا کند و بازگرداند. هیچ شکی نیست که مرجعیت صحابه را امویان رقم زدند.
وی سپس در ادامه قسمتی از صحیفه سجادیه را خواند که در آن نظر و موضع شیعه درباره صحابه آمده است.
مهدوی راد اشاره کرد: در این بخش از صحیفه امام بصورت دقیق اشاره کردند که کدام گروه از صحابه را باید رد کرد و کدام را باید پذیرفت چون قسمتی از صحابه در زمان امامت امام علی (ع) جزو محبان ایشان بودند.
این قرآن پژوه اظهار داشت: یکبار من آیات صحیفه سجادیه جامعه را شمردم و متوجه شدم که ۲۹۴ آیه در صحیفه سجادیه و جامعه آمده که در دعاها به آنها تفسیر، استشهاد و یا تلویح شده که وارونه بوده است به بیان دیگر یک آیه ای در فضای فکری جامعه اشتباه تفسیر شده بود ولی امام صحیح آنرا در قالب دعا آورده است.
وی در ادامه به تفسیر و توضیح دعای هلالیه امام سجاد (ع) پرداخت و اظهار داشت: امام سجاد (ع) در صحیفه هم تفسیر کردند و هم روش تفسیر را یاد دادند. یک موضوعی که مطرح می شود این است که ائمه علیهماالسلام در پیوند با قرآن معلم قرآنند یا مفسر قرآن چون اینها خیلی باهم فرق دارد. علامه طباطبائی می گوید ائمه معلم قرآنند و معلم مسیر را باز می کند و راه رفتن را می نمایاند ولی متعلم خودش باید حرکت نماید به خاطر همین هم خودشان کار تفسیر می کنند.
استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: من خاضعانه عرض می کنم که ائمه هم معلماند و هم مفسر و اتفاقاً جایی هم که مفسرند طوری تفسیر می کنند که شبیه معلمهاست به بیان دیگر معلمانه تفسیر می کنند. یکی از کارهایی که ائمه می کنند توسعه معنایی آیه است. چون زبان قرآن، زبان فطرت است خیلی از روایات ما که این توسعه معنایی را دارند توسط علمای ما مطرح گردیده است. بدین سبب قرآن از همان اول توسط ائمه به ما یاد داده شده است که از همان اول آنرا مفصل ببینیم.
مهدوی راد در ادامه به یک نمونه از تفسیر پرداخت و بیان کرد: بعنوان بسیاری از تحلیلگران «النفاثات فی العقد» را بعنوان زنان جادوگر و دعا نویس و اینها تفسیر کردند اما موسی صدر به گونه دیگری تفسیر کرده اند که ای کاش بیشتر تفسیر می کردند. ایشان تفسیرهای کوتاهی دارد که در لبنان پیش از اذان ماه رمضان سحر پخش می شد. امام موسی صدر در تفسیر این آیه می گوید شان قرآن این نیست و منظور از «النفاثات فی العقد» دشمن است که طوری گره می زند که ما فکر می نماییم اصل و صحیح ماجرا همین است.
این قرآن پژوه در آخر اظهار داشت: یکبار یکی از دوستان من به نام آقای معلمی زاده که صحیفه را به زبان اسپانیولی برای دفتر آیت الله سیستانی ترجمه کرده از من پرسید که چرا صحیفه انقدر صلوات دارد؟ پاسخی به او دادم و بعد ایشان به من گفت چرا این سوال را کردم؟ چون من می خواستم که ترجمه صحیفه غلط نداشته باشد ترجمه اسپانیولی را نزد یک کشیش در آرژانتین بردم و او با خواندن این صحیفه به کتابهای ائمه دیگر هم علاقمند شده و رفته بقیه کتابهای ائمه را هم خریده و خوانده ولی محو در صحیفه سجادیه شده است ولی سوالش این است که چرا این دعا انقدر صلوات دارد و این سوال اوست که من پرسیدم.
منبع: بلك بلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب