گزارش هفتگی اندیشه مهر؛
درگذشت پدرچپ اسلامی و بحث درباره واژه اسلام گرایی وپسااسلام گرایی
بلک بلاگ: در هفته ای که گذشت اتفاقات اندیشه ای گوناگونی رخ داد، اما یکی از مهم ترین آنها درگذشت حسن حنفی، متفکر مصری جهان اسلامی بود کسی که در جهان عرب او را با نام پدرچپ اسلامی می شناسند.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: هفته ای که پشت سرگذاشتیم روزهای پایانی وحدت بود و بیشتر برنامه هایی که مراکز اندیشه ای برگزار می کردند در خصوص موضوع وحدت و اندیشه تقریب بود.
همه جا صحبت از «وحدت» است
آیت الله محقق داماد به مناسبت هفته وحدت یادداشتی نگاشت که در قسمتی از آن راجع به اخوت اظهار داشت: قرآن اخوت انسانی را بوسیله وحدت خانواده بشری تشکیل داده است آنجا که فرموده است: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَأُنْثَی». شما از یک پدر و مادر منشعب شدید بدین سبب همه با هم برادر هستید، کافر و مسلمان ندارد؛ سیاه و سفید ندارد، عرب و عجم ندارد. جنسیت در اینجا مهم نیست، زن و مرد ندارد، کافر و مسلمان ندارد، سیاه و سفید ندارد. اخوت به مفهوم برادری دو مرد نیست بلکه به مفهوم رفع هرگونه تبعیض است. اخوت یعنی سلب تمام موارد تبعیض.
برنامه سوره هم به مناسبت ایام وحدت ویژه برنامه ای را با عنوان «فصل اسلام» را تدارک دیده بود که به مدت چهار شب از شبکه چهار سیما پخش گردید. در این برنامه کارشناسان و پژوهشگران دینی درباب سیره پیامبر و وحدت شیعه و سنی بحث و گفتگو کردند.
همچنین به مناسبت چهلمین روز درگذشت افرادی چون حیدر رحیم پورازغدی و علامه حسن زاده آملی مراسم و گرامیداشت های مختلفی اجرا شد.
یکی از این مراسم ها، مراسم گرامیداشت حاج حیدر رحیم پور در مدرسه علمیه حضرت مهدی (عج) بود که با حضور افرادی چون محمدمهدی خالقی (فیلمساز)، سعید خورشیدی (سردبیر نشریه راه) و امیر سعادتی (سردبیر روزنامه قدس) اجرا شد. در این جلسه درباره مطالبی چون بررسی غیرت دینی در کردار و نوشتار حاج حیدر، تاملی بر خواستگاه فرهنگی و فکری حاج حیدر و حاج حیدر و مکتب انتقادی جمهوری اسلامی بحث و گفتگو شد.
درگذشت یک نظریه پرداز چپگرای اسلامی
همچنین در هفته گذشته، حسن حنفی، اندیشمند مصری نامدار جهان اسلام از دنیا رفت. «حنفی» یکی از برجسته ترین نظریه پردازهای جریان چپگرای اسلامی محسوب می شد. او پیشگام مکتبی تحت عنوان مکتبِ «فرانکوفیل عربی» بود.
رامین حسین آبادیان بعد از درگذشت حنفی یکی از یادداشت های الجزیره که نوشته سامح عوده در الجزیره بود را ترجمه کرد. در این ترجمه آمده است: پیروان مکتب مذکور معتقدند که متون دینی و نیز آنچه که در قرآن کریم آمده است باید با بهره گیری از خط مشی «فرانکوفیل» بازتعریف و بازتفسیر شوند. این درحالی است که مخالفان این خط مشی می گویند که تعامل با شریعت اسلامی از زاویه نگاه «فرانکوفیل» که یک نگاه، رویکرد و نگرش غربی شمرده می شود، نتیجه ای جز اعمال تغییر در معانی و مفاهیم اصیل متون دینی و شریعت اسلامی، ندارد. در این میان، پروژه نقادانه «آرکون» نمونه ای از «فرانکوفیلِ عربی» شمرده می شود که تلاش می کند تا ابزارها و مفاهیم نقادانه غربی و معاصر را بر دین و میراث اسلامی پیاده سازی کند. متن کامل این ترجمه در سایت شعوبا آمده است.
پس از درگذشت این اندیشمند جهان اسلام افرادی چون سیدعباس صالحی وزیر سابق ارشاد، مرتضی روحانی تهیه کننده برنامه سوره و مدیرسابق ترجمان با انتشار توئیت هایی در صفحه شخصی خود نسبت به درگذشت حنفی واکنش نشان دادند.
فرق طالبان با گروههای تکفیری از زبان استاد دانشگاه تهران
یکی دیگر از مطالب خواندنی که در هفته پیش در سایت شعوبا انتشار یافت، گفتگویی بود که خبرنگار این سایت با یاسرقزوینی، استاد دانشگاه تهران درباره اختلافات و اشتراکات طالبان و دیگر گروههای سلفی جهادی انجام داد. قزوینی در قسمتی از این گفتگو آورده است: گروههای سلفی جهادی سوریه همگی به طالبان تبریک گفتند و به پیروزی های طالبان افتخار کردند. القاعده هم باوجود اختلافات موجود به خصوص بین ایمن الظواهری و طالبان، بالاخره تحت بیعت طالبان هستند. اما گروههای مختلف داعش مطمئنا هیچ سنخیتی با طالبان ندارد و هیچ وقت به تعامل با طالبان نخواهد رسید که اگر برسد دیگر موجودیتی به نام داعش معنا نخواهد داشت. درواقع داعش تا زمانی داعش است که با طالبان تعامل نکند و طالبان را مرتد قلمداد کند.
اما در ادامه نگاهی بر چند نشست مهم که انجام شد می کنیم؛ در نشست نقد و بررسی کتاب «پسااسلام گرایی»، نوشته آصف بیات، سارا شریعتی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در این جلسه نقدهایی به اصطلاح اسلام سیاسی و پسااسلامیزم کرد و اظهار داشت: ما با جریاناتی که نام گذاری های آنها ریشه در تاریخ و فرهنگ دارند ارتباط بهتری برقرار می نماییم. بطورمثال جریانی به نام نواعتزالی ها را داریم که با آن ارتباط برقرار می کنیم؛ چون به یک پیشینه تاریخی ارجاع می دهد یا تفکیک را داریم که اصطلاحی است که با آن ارتباط برقرار می نماییم و وقتی نام گذاری ها ریشه در تاریخ و فرهنگ و... ندارند گرفتار ابهام می شوند و می دانیم که برای این ابهام ها بهای گزافی داده ایم. یکی از ملاحظات انتقادی بنده به این کتاب، نام گذاری و مفهوم پردازی است. این نام گذاری مدرن است و در آن از همان ایسم ها و پست ها و نئوها و... استفاده شده و یکی از موارد قابل توجه همین ابهامات در خود کلمه پست است. ما در عصر پساها هستیم؛ پست سکولاریزم، پست مارکسیزم و.... این پست ها مسئله به وجود می آورد.
عمادالدین باقی هم مشابه این نقدها را براین کتاب کرد که معنای دقیق پسااسلام گرایی و اسلام گرایی مبهم است چون ده ها قرائت از اسلام وجود دارد. در ادامه این جلسه بیات به این دو نقد راجع به مفهوم اسلام گرایی پاسخ داد.
نقدهای خامه یار به بی اطلاعی ما نسبت به مسائل فلسفی جهان عرب
در آیین اختتامیه دومین دوره طرح ملی فصل سخن که با همکاری واحدهای جهاددانشگاهی در سراسر کشور در قالب مجموعه نشست های نقد و بررسی کتب علوم انسانی اجرا می شود، عباس خامه یار رایزن نمونه جمهوری اسلامی اظهار داشت: امروز کسی از ادبیات معاصر ما بهره و شناختی ندارد. ما هم از متفکرانی مانند جابری، ابوزید و... بی خبریم و محدود به جبران خلیل جبران شدیم. مسائل فلسفی جهان عرب خصوصاً درکشورهایی مانند مصر در ایران ترجمه نشده و ما از آنها شناختی نداریم. مرحوم احمد احمدی در سازمان سمت خیلی از کتاب ها را خودش بررسی می کرد که نقطه ضعفی نداشته باشد این کتاب ها در خیلی از دانشگاه های افغانستان و... درحال تدریس است. نهضت ترجمه باید سرلوحه ما باشد خصوصاً در کشورهایی مانند لبنان ظرفیت خوبی وجود دارد که باید فعال شود.
هفته پیش اشاره کردیم که ترجمه جدیدی از فرهنگ رجایی با عنوان «محبت و آگوستین قدیس» اثر هانا آرنت منتشر گردید. بعد از انتشار این اثر جلسه نقد وبررسی آن هم با حضوررجایی، مترجم اثر اجرا شد. وی در سخنانش هانا آرنت را فیلسوفی دانست که انسان ورزی و فهم درست امر سیاسی را با هم دارد و به همین خاطر هانا آرنت باید برای ما مهم باشد و ترجمه آثار او اهمیت داشته باشد.
وی همین طور اشاره کرد: هانا آرنت شرط اول بازیگری در جامعه و انسان بودن را محبت می داند و اگر انسان با محبت عجین شود به قول حضرت مولانا اگر عرش تکان بخورد، آن فرد جا به جا نمی گردد. محبت همان «من عرف نفسه» است و هر کس که بتواند خودش رابشناسد، تمام آفرینش را خواهد شناخت.
بازار نشر چه خبر؟
به روال همه گزارشها که در بخش پایانی به معرفی تازه های نشر می پردازیم سه اثر تازه انتشار یافته در زمینه اندیشه را معرفی می نماییم.
نشر لوگوس کتاب «مینیمالیسم: زیست معنادار با حداقل ها» نوشته جاشوآ فیلدز میلبورن و رایان نیکودموس را با ترجمه جاوید ثمودی روانه بازار نشر کرد.
محمدرضا قائمی نیک هم تازه ترین اثر خود با عنوان «چارچوبی برای سیاستگذاری علم: تعامل علوم انسانی و علوم طبیعی» را توسط انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) چاپ کرد.
کتاب «اخلاق اجتماعی در نهج البلاغه» هم با اهتمام محسن جوادی و کوشش احمد پاکتچی و مرتضی سلمان نژاد توسط موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران منتشر و راهی بازار نشر شد.
منبع: blackblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب