از پشتیبانی جبهه ها تا ساخت سنگر
نقش جهاد سازندگی در دوران دفاع مقدس
بلک بلاگ: در دوران دفاع مقدس، پشتیبانی و مهندسی توانست راه را برای پیشروی رزمندگانی که دلاورانه پیش می رفتند، هموار کند و این امر جز با ابتکارات و فناوری های علمی سنگر سازان بی سنگر محقق نمی شد.
به گزارش بلک بلاگ به نقل از مهر، به نقل مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جهاد سازندگی یکی از نهادهای جوشیده از انقلاب اسلامی ایران است که از بدو تأسیس توانست خیلی از جوانان انقلابی کشور را جذب کارهای خود کند. از آنجاکه نهادهای انقلابی در اجرای ماموریت های خود، درگیر پیچیدگی های نظام بروکراتیک نبودند، بمحض تغییر اوضاع زمانه و بروز نیازهای جدید در کشور، به سرعت می توانستند باتوجه به امکانات موجود برای خود ماموریت های کاری جدید تعریف کنند.
مأموریت اولیه و اصلی محول شده به جهاد سازندگی، رسیدگی به روستاها، محرومیت زدایی از مناطق محروم و تمرکز به توسعه اقتصادی روستاها بوده است. جهاد سازندگی علاوه بر اجرای این ماموریت، در طول هشت سال دفاع مقدس نیز، وظایف جدیدی را باتوجه به نیاز جبهه ها بر عهده گرفت. پشتیبانی، تدارکات و امور فنی و مهندسی، ازجمله نیازهای مبرم جبهه ها بود و باتوجه به تازه تأسیس بودن و کم تجربگی نیروهای مسلح ایران در این امور، ضرورت کمک رسانی به جبهه ها دوچندان می شد.
جهاد سازندگی خاصیت هایی داشت که می توانست بیشترین نقش را در کارهای پشتیبانی و مهندسی ایفا کند. نیروی انسانی ای که در ابتدای انقلاب جذب این نهاد شده بود، بیشتر از جامعه مهندسی کشور و دانشجویان رشته های فنی و مهندسی بودند. حتی مؤسسین اولیه آن هم تعدادی دانشجو بودند.
این نیروی انسانی می توانست از دانش و تجربه خود برای رفع نیازهای فنی و مهندسی در جبهه ها استفاده نماید، خصوصاً این که نظام ایران باتوجه به مخالفت و دشمنی قدرت های جهانی با انقلاب اسلامی، نمی توانست از حضور مستشاران فنی بهره ببرد. علاوه بر این، باتوجه به استهلاک بالای ادوات نظامی در جنگ، نیاز دوچندانی نیز در تعمیر ادوات و ماشین های جنگی احساس می شد که باتوجه به تحریم وضع شده برای ایران، امکان خرید وسایل برای تعمیر فراهم نبود و ایرانیها بایستی خود با ابتکارات مهندسی نیازهایشان را برآورده می کردند. تحریم های وضع شده برای ایران در زمان جنگ ایجاب می کرد که همه مردم به کمک جبهه ها و نیروهای نظامی بشتابند و نیازهای فراوان جبهه ها را مرتفع کنند.
ستاد پشتیبانی جنگ
اولین تجربه جهادگران جهاد سازندگی در جنگ، پشتیبانی در قالب ارسال کمک های مردمی به جبهه ها در ایام ابتدایی جنگ بود. برای این منظور، ستادهایی به نام ستاد پشتیبانی جنگ شکل گرفت که این ستادها در محل دفتر سازمان نهاد جهاد سازندگی هر استان و شهرستان تأسیس شدند.
تحقیقات مهندسی
با توجه به اهمیت مهندسی در جنگ، بهار سال ۱۳۶۱، در ستاد مرکزی جهاد، معاونت تحقیقات مهندسی تشکیل شد و طرح های جدیدتری ازجمله طرح سوخت جامد مرکب -که در راکت و موشک مورداستفاده قرار می گیرد- در دستور کار این واحد قرار گرفت. در تابستان سال ۱۳۶۱، نخستین پرتاب راکت ها به سرپرستی مهندس افشار زاده انجام و همزمان اقدامات لازم بمنظور تولید آزمایشگاهی پرکلرات نیز انجام شد.
در سالهای بعد، با تحقیقات بیشتر در این مرکز، ابتکارات و طرح های دیگری انجام شد؛ از قبیل؛ طرح تعریض شنی بلدوزر، طرح شناور لودر روی آب و پل کاذب، ساخت نخستین میکسر تولید سوخت، ساخت لوله پرنیوم بدنه موشک، آزمایش عمق یاب دریایی، تولید ۵۰۰۰ دستگاه ردگیری در شب، ساخت نفربر زرهی نیم شنی شناور، تولید دودزای استتاری، تولید دستگاه جیره غذائی رزمی و...
نهضت سنگرسازی جهادگران
سنگرسازی همچون اقداماتی است که جهاد سازندگی بدان اهتمام ورزید. در ابتدای جنگ، ساخت سنگرهای ساده برای حفظ نفرات شروع شد. سپس در سرپل ذهاب که محل انبار زاغه مهمات بود و زیر آتش دشمن قرار داشت و با آتش دشمن از بین می رفت، کار سنگرسازی برای محافظت از انبار مهمات شروع شد.
ابتدا این سنگرها محاسبه نشده بود، اما به تدریج این کار انجام شد و سنگرها از سه ضلعی به پنج ضلعی تبدیل شدند. سپس سنگرهای بتونی قوسی در کارگاه ها، طراحی و ساخته شد و به جبهه ها سرازیر گردید. آنگاه برخی از جوشکاران که از نیروهای مردمی بودند، واحد استحکامات را در هر اکیپ سنگرسازی تشکیل دادند.
در سال ۱۳۶۱، سنگرهای بتونی و قطعات سنگر سازی به روشی جدید و مستحکم ساخته و به سنگرهای ریلی معروف شدند. در سال ۱۳۶۲، سنگرهای پیش ساخته مخصوص خط مقدم نیز طراحی و راهی خط مقدم شد. سنگرهای قوسی با پروفیل نیز نوع دیگری از سنگرها بود که در همه خطوط کاربرد داشت و با انفجار و ضربه محاسبه می شد.
احداث خاکریزهای ساده و سپس خاکریزهای دوجداره و همین طور خاکریزهای ترکش گیر در حین عملیات یا پس از عملیات از اقدامات دیگر جهادگران بود. جهادگران گاه مجبور به ایجاد کانال و دژ نیز می شدند. دژها اندازه های متفاوتی داشتند و مهندسی خاصی را طلب می کردند.
سکوسازی در هور و ساخت پدها نیز در کارنامه کارهای مهندسی جنگ ثبت شده است. از دیگر اقداماتی که جهاد سازندگی در طول جنگ به آن پرداخت، راه اندازی نخستین کارخانه یخ سازی و نیز آشپزخانه های بزرگ در خوزستان برای هر پایگاه مهندسی- رزمی بود. جهاد سازندگی حتی در شهر فاو عراق نیز کارخانه یخ سازی راه اندازی کرد.
تصفیه خانه های آب شرب، رساندن آب به سنگرها و ساخت حمام و دوش های شیمیایی در همه جبهه ها از اقدامات مؤثر جهاد بود که در بهداشت و سلامت رزمندگان نقش به سزایی داشت.
راه سازی در دشت ها و مهم تر از آن در تپه ماهورها و رمل های خوزستان، بخش مهمی از کارهای جهاد بود. راه سازی در کوهستان ها و قلل مرتفع کردستان، خصوصاً کار در شب به دقت نظر بیشتری نیاز داشت. نیروهای مهندسی جهاد بایستی با شیب ها و ترانشه ها، بریدن کوه و شکافتن سنگ های مستحکم و انفجار در ارتفاعات و موانع طبیعی، جبهه ها را برای رزمندگان باز می کردند.
برای ساخت جاده در راه دره ها، پل هایی زده می شد که ساده ترین آنها، راه اندازی پل در دشت ها بود که با انداختن لوله های پلیتی انجام می شد. پل های کوهستانی نیز با سنگ چین ساخته می شد.
در رودخانه های بزرگ تر نیز پل دوبه ای، پل شبکه ای شناور، پل شناور قایقی، پل های لوله ای بزرگ، پل های اسفنجی و پل های یونولیتی فشرده ساخته شد.
در عملیات خیبر در سوم اسفند ۱۳۶۲ هم پل خیبری ساخته شد که شهرت جهانی پیدا کرد. طراحی و ساخت پل شناور خیبر به طول ۱۴ کیلومتر با ابتکار مهندسان جهاد سازندگی به مدت ۷۲ روز انجام شد. مزیت پل خیبری که ما بین جزیره شمالی مجنون و ساحل هورالهویزه نصب گردید، این بود که با بالا و پائین رفتن آب هور، پل هم بالا و پائین می رفت.
خدمات بهداشتی- درمانی
با شروع جنگ، یکی از ضروری ترین امور، رسیدگی به مجروحان جنگی در سریع ترین زمان ممکن و در نزدیک ترین مکان به خط مقدم جبهه ها بود. جهاد سازندگی با راه اندازی درمانگاه ها، بیمارستان های صحرایی و حتی بیمارستان های مجهز مانند بیمارستان امام حسن (ع) در منطقه جنوب، پیشتاز عرضه خدمات بهداشتی و درمانی به رزمندگان در جبهه ها شد.
همه مسئولان و فرماندهان دفاع مقدس اذعان می کنند که سنگر سازان بی سنگر با بهره بردن از ابتکارات خود و استفاده از رهیافت های نو و با به کارگیری امکانات و تلفیق علم و عمل، صبورانه، مدیریت انعطاف پذیر و کاربردی بی نظیری را در قالب ستادهای پشتیبانی و مهندسی جنگ ایجاد کردند که در شاکله جنگ، می توان آنرا «پشتیبانی و مهندسی جنگ» نامید.
همان طور که گفته شد، پیروزی رزمندگان، مدیون پشتیبانی و مهندسی جنگ است. برای رسیدن به اهداف ملت ایران در دفاع از اسلام، پشتیبانی و مهندسی جنگ، نهادی استوار محسوب می شد.
نیروهای جهادی توانستند با ارائه طرح های پشتیبانی و مهندسی جنگ، مشکلات عمده رزمندگان را در دشت، دریا، هور و کوه با ساخت راه ها، پل ها، سنگرها، خاکریزها و جاده ها مرتفع کرده، در بخش نظامی نیز با انواع ابتکارات و اختراعات، تا حد زیادی در سرعت بخشیدن و تسهیل فعالیت رزمندگان ایفای نقش کنند.
اندیشه های گران قدری که در هشت سال دفاع مقدس، بدون هیچ هیاهویی به کار گرفته می شد، تا از تلف شدن زمان و فرصت پیشگیری کند، پشتیبانی و مهندسی جنگ را به شکلی هدایت کرد که توانست راه را برای پیشروی رزمندگانی که دلاورانه پیش می رفتند، هموار و گسترده کند و این امر به طورقطع جز با ابتکارات و فناوری های علمی سنگرسازان بی سنگر محقق نمی شد.
منبع: بلك بلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب