نگاهی به ورود واژه های جدید به زبان
به گزارش بلك بلاگ علی (پدرام) میرزایی كه زبان را یك موجود زنده و سیستمی منعطف می داند می گوید، نمی توان برای یك موجود زنده تعیین تكلیف كرد كه واژه ای را حتما بپذیرد و واژه ای را اصلا نپذیرد.
این مدرس دانشگاه پیام نور در گفتگو با ایسنا، درباره واژه هایی که به تازگی توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی جایگزین شده اند و شوخی هایی که در فضای مجازی با آنها می شود اظهار نمود: نخستین نکته همین است که زبان یک موجود زنده است و دومین نکته این است که زبان یک سیستم است، سیستم به رغم این که به قواعدی اعتقاد دارد اما منعطف است. برای انعطاف آن یک مثال می زنم: یک فرد آلمانی با شما صحبت می کند و می گوید که «من رفت بازار»، در این لحظه شما به او می گویید که چه خوب فارسی صحبت می کنی، اما اگر من این را بگویم، می گویید که من بی سواد هستم و نمی توانم به درستی صحبت کنم؛ این همان انعطاف داشتن زبان است.
او با اشاره به این که هدف از داشتن زبان ایجاد ارتباط است اظهار داشت: سیستم تا جایی می تواند منعطف شود که قابلیت ارتباط داشته باشد. حالا این زبان که منعطف است، خیلی از واژه های ساخته شده را می پذیرد و بسیاری را هم نمی پذیرد، چون یک سیستم است. همان گونه که ما انسان ها هم بعنوان یک موجود زنده خیلی از غذاها را دوست داریم و می خوریم و خیلی از آنها را دوست نداریم.
میرزایی با بیان این که زبان مثل هر سیستمی بسیار تابع بافت برون خود است اضافه کرد: وقتی میزان مطالعه جامعه ای کم است، چه انتظاری داریم که با واژگان جدید آشنا باشند و صحبت کنند و درباره این ها بیندیشد؟ پس نباید فقط این را دید که کار فرهنگستان خوب بوده است یا بد.
این مدرس زبان و ادبیات فارسی همینطور اظهار نمود: زبان بعنوان یک موجود زنده و سیستم، خیلی از واژگان را نمی پذیرد و بسیاری را هم می پذیرد. مثلا زبان «نازیبا» و «ناپاک» را می پذیرد، اما «نازشت» و «ناکثیف» را نمی پذیرد. دلیل نمی گردد زبان هر واژه ای را بپذیرد. بسیاری از واژه ها از فرهنگستان اول ساخته شده، اما هنوز پذیرفته نشده اند. نمی توان برای یک موجود زنده تعیین تکلیف کرد که واژه ای را حتما بپذیرد و واژه ای را اصلا نپذیرد.
او با طرح این سوال که آیا می توان به صورت غیرخودکار برای حجم زیاد واژگانی که امروزه وارد زبان می شوند، معادل ساخت بیان نمود: وقتی مردم عادتی پیدا می کنند، ترک این عادت بسیار مشکل است. مثلا از ابتدا گفته ایم «موبایل» و دیگر نمی گردد این را تغییر داد، اما اگر در حین ورود یک واژه جدید آنرا تغییر بدهیم، خیلی خوب است و امکان دارد زبان آنرا بپذیرد، اما وقتی برای مردم عادت شد، حدودا می توان گفت تغییر دادن آن خیلی دشوار و دشوار می باشد. البته می توان به رغم عادت ها تغییراتی هم در زبان ایجاد کرد که این با عوامل مختلفی مرتبط می باشد.
علی (پدارم) میرزایی افزود: ضمن این که فقط فرهنگستان واژه نمی سازد، خیلی از دانشمندان، نویسندگان، شاعران و... واژه می سازند و ما هم از آنها استفاده می نماییم. این چیزی نیست که بارش را فقط به دوش فرهنگستان بگذاریم، موفقیت این واژه سازی هم به عوامل مختلفی بستگی دارد.
این استاد سابق اعزامی وزارت علوم به خارج از کشور همینطور شوخی با واژه ها را مربوط به بافت برون زبانی دانست و اظهار داشت: در واقع با واژه های انتخاب شده سلیقه ای برخورد می شود. البته این را هم باید اظهار داشت که قدرت رسانه های الکترونیکی همیشه خوب نیست و گاهی هم بد عمل می کنند. خیلی از این نپذیرفتن واژه ها به عملکرد بد رسانه های الکترونیکی مربوط است که چیزهای خوب را امکان دارد پس بزنند و نپذیرند. البته به زبان باید خیلی عمیق تر، ریشه دارتر و گسترده تر نگاه شود تا به نتیجه ای رسید. این هم که مردم مزاح می کنند، همیشه بد نیست، بسیاری از مزاح هایی که مردم با واژگان کرده اند جا افتاده و این به معنای پذیرش مردم است و همیشه به معنای مخالفت نیست.
وی همینطور با بیان مثالی از «شب های برره» و از بین رفتن واژه هایی که این مجموعه در جامعه باب کرده بود در طول زمان اظهار نمود: عوامل مختلفی دست به دست هم می دهند تا یک واژه در جایش می نشیند و یک واژه نمی نشیند. بسیاری از واژه هایی که حالا به کار می بریم امکان دارد سال ها پیش حتی نمی توانستیم آنها را بیان نماییم، برخی واژه ها هم در بازه ای از زمان به کار برده می شدند که حالا کاربردی ندارند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب